80 років тому німецкы нацисты зорґанізували новосандецкє ґетто

Днес, 12. серпня/авґуста 2020 р., проходит 80. річниця зорґанізуваня німецкыма нацистами новосандецкого ґетта, в котрым было поневеленых пару тисачів Жыдів, часто приятелів і камаратів Лемків з цілой Сандецкой Руси.

Ґетто істнувало два рокы. 23. серпня/авґуста 2020 р. Сандецкій Штетль (Sądecki Sztetl) просит на упямятніня звязаны з 78. річницьом ліквідациі реченого ґетта.

Істория як інчы

Німці заняли Новый Санч 6. вересня/септембра 1939 р. Скоро зачали ся переслідуваня жыдівскых жытелів міста і околиц. 12. серпня/авґуста нацисты зорґанізували новосандецкє ґетто.

Обставины в новосандецкым ґетті не ріжнили ся од тых, якы были і в інчых ґеттах Европы. Панувал великій голод і страх. Німці орґанізували еґзекуциі і мордували припадковых жытелів ґетта. Найтраґічнійша еґзекуция была 29. квітня/апріля 1942 р. На сандецкым цмонтери при ул. Рыбацкій застрілили 300 осіб. В ночы впали до ґетта і помордували дальшых сто осіб.

Ліквідация сандецкого ґетта зачала ся 23. серпня/авґуста 1942 р. В тых днях Німці вывезли до концентрацийного лаґру в Белжци 1/3 жытелів Нового Санча і жыдівскых жытелів вельох сандецкых місцевости, в тым лемківскых сел.  В сумі нацисты вывезли 16 тис. осіб.

Упамятніня жертв

Сандецкій Штетль то історичный проґрам, якій зосереджат ся на плеканю памяти про довоєнных жытелів Сандеччыны. Як раз 23. серпня/авґуста просит на упамятніня 78. річниці ліквідациі новосандецкого ґетта.

З причыны пандеміі не будут одбывати ся офіцияльны упамятніня, котры каждого рока проходили в Санчы і околицях. Орґанізаторы тым разом просят, штобы того дня о 19.00 год. символично затримати ся і минутом тишы спомнути на вшыткы жертвы, як тіж заохочуют одвидіти в тым дни пляц Третього Мая в Новым Санчы, жебы і там традицийно запалити світило під постументом упамятняючым границю ґетта.