Русиньска музыка без границ

Выстартувал проєкт пн. Музыка без границ, котрого орґанізатором єст Фундация Добра Воля. Його ініцияторком і авторком єст др Юстина Чонстка-Клапита – етномузыколожка, етноложка і анторположка культуры.

Цілю проєкту єст удокументувати музычну культуру Русинів зо Спиша, польско-словацкого погранича. В заложынях проєкту єст найти музычно-культуровы реляциі медже Русинами, якы жыли зо собом в найблизшым сусідстві, а єднак были розділены границьом. Обшыр діянь проєкту то села Шляхтовской Руси (Явіркы, Шлахтова, Біла та Чорна Вода), Коростенко і Щавниця, а з обшыри словацкой державы: Камюнка, Великій Липник, Литманова, Мала Франкова.

Музычна традиция Шляхтовской Руси не была до той поры через никого даяк тырвалі зерґіструвана, а люде, котры іщы памятают, як давнійше грали і співали Руснакы – помалы одходят. Єдным з остатніх музыкантів Шляхтовской Руси єст гушляр Іван Кубик. В рамках проєкту замірене єст записати цілий знаний му репертуар.

21. марця рушыл перший етап проєкту, а то тереновы выізды. Юстина і Пьотр Клапиты провели уж першы інтервю з жытелями Литмановы, Камюнкы і Великого Липника. Товаришыл ім Кжыштоф Кжыжановскі, фільмовец-репортажыста, якій одповідат за накручыня документального фільму, будучого рґістрацийом і звінчыньом цілого проєкту. Окрем мельодий, дослідникы хотят записати і танці, але найважнійшы сут найстаршы, часто забыти, співанкы. Дослідникы хотят дознати ся, в якых обставинах співано, што співано, ци музыка была важна в соспільным жытю, одкале брано новы мельодиі, чом співано тото або другє. Окрем музычных, збераны сут тіж біоґрафічны інтервю.

Орґанізаторы плянуют вчас тырваня проєкту зорґанізувати два концерты ансамблів з Великого Липника і Камюнкы. Перший, 30. липця/юнія в Явірках, черговий – в другій половині серпня/авґусті в Щавници і в дакотрым з русиньскых сел по другій страні границі. Предвиджуваны сут музычны варштаты і інтеґрацийны стрічы жытелів колишньой Шляхтовской Руси з польскыма ґуралями та Русинами зо Словациі.

В культурі рускых ґуралів, особливо в выконавчій обшыри та в мельодиях пісен, выконуваных на одкрытым просторі, лишыло ся вельо архаізмів, на жаль, давно забытых в інчых карпатксых реґіонах – бесідує др Юстина Чонстка-Клапита, орґанізаторка проєкту. В заложынях проєкту єст, жебы забыты ноты зас получыли Руснаків з обох стран границі.

Проєкт реалізуваний єст завдякы дотациі Міністра Культуры і Народовой Спадковины. Координатором по словакцій страні єст Мартін Караш, кєрівник ансамблю Барвінок з Камюнкы.

Медияльна ґрупа ЛЕМ.фм обняла проєкт медияльным патронатом.