О чутливости через Ґоґоля

Словацькый народный театер в Братіславі на кінцю октобра одпремєровав нову пєсу. Театер зробив драматізацію твору Николая Ґоґоля з назвов Оповіданя о тім, як повадили ся Іван Івановіч з Іваном Нікіфоровічом.

Од початку повноформатовой войны на Україні в многых країнах занимали ся вопросом, ці „мож“ теперь, в часі войны, котру зачала Росія, приносити на умелецьку сцену, нелем театралну, російскых авторів. Діскусії были о тім, ці то не є нечутливе односно Українців, ці то не є пропаґація країны – аґресора, і так далше.

Мушу признати, же на розділ од іншых країн на Словакії такы діскусії барз не были. Не знам о тім, жебы наприклад даякый театер зняв з репертоару пєсы російскых авторів, припадно, же война змінила драматурґічный план даякого театру.

На тім, же в „храмі“ словацького театралного жывота зробили Ґоґоля, бы так не было нич чудне. Не выходило бы то з нормы. Просто театер зробив знова раз російску класіку, не першу, а не послідню. Но, лемже оно то аж таке неінтересне наперек тому не є.

Тот тыждень єм при слуханю высыланя радія Devín мав можливость выслухати розговор із творцями той інсценації. За словами заанґажованых, Словацькый народный театер, котрый на режію того представліня ословив україньского режісера Олега Липцина, не приносить на свою сцену Николая Ґоґоля як російского, але як україньского автора.

Гості в радію поясньовали, же Ґоґоль народив ся на теріторії днешньой Україны, а і кедь пак писав по російскы, то україньска култура є тото фундаменталне, што го од дітинства овпливньовало, в україньскім середовиску має коріня а, і тото є важне, они го і інсценовали як україньского автора, котрый писав по російскы.

Ку конкретным детайлам, в чім є розділ інсценовати Ґоґоля як україньского або як російского автора, єм ся в розговорі не дістав.

Могли бы сьме бісідовати десяткы прикладів, кедь люди русиньского походжіня суть вшытко можне, лем не люди русиньского походжіня.

Но основнов заповідьов творців пєсы было, же бы сьме мали быти односно Українців чутливы, не мали бы сьме лем так быти согласны з російсков пропаґандов, котра собі привластнює і неросійскы особности културы, а ясно треба вказовати особности, котры мають своє походжіня україньске, як особности україньскы.

Но, одпустьме собі іронічны позначкы, а подьме радше ку фундаменту цілой справы. Покля хтось такым способом хоче быти чутливый, є то лем добрі. Але виджу ту дві великы проблемы.

По перше, было бы добре, кебы наприклад Словаци, але і іншы народы, котры на теріторії своїх держав мають народностны комуніты, не присвойовали собі особности з тых комуніт лем зато, же ся народили на теріторії, котра днесь творить теріторію даной державы. Оно то не є так, же властно вшытко, што там даколи мало в собі жывот і кров, належыть майоріті.

Могли бы сьме бісідовати десяткы прикладів, кедь люди русиньского походжіня суть вшытко можне, лем не люди русиньского походжіня.

По друге, єднаку чутливость бы мали мати і Українці, а то головно односно Русинів. В рамках свойой українізачной політікы є Українцьом каждый, а навеце, они не мають ани тілько совісти, жебы дали Русинам основны права у своїй державі.

То красне діло як через Ґоґоля можеме прийти ку векшій чутливости. Но так само треба повісти, же така чутливость односно народів мусить быти обща, бо іншак є лем абсурднов драмов. На драму до Словацького народного театру аж піду посмотрити.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА