Потопа іде на найпрестіжнішый фестівал Латиньской Америкы. Філм є смутнов історійов Русинів при будованю Старины

Першый граный філм о Русинах по русиньскы. Так пропаґують творцьове філм Потопа, котрый в словацькых кінах буде мож видіти од 4-го децембра 2025-го року.

Філм режісера Мартіна Ґонды быв выбратый до меджінародного конкурзу 40-го річника Фестівалу Internacional de Cine de Mar del Plata в Арґентіні. То єдиный латиноамерицькый філмовый фестівал катеґорії А, котрый орґанізує ся од 1954-го року, і належыть меджі найвызначнішы переглядкы авторьской кінематоґрафії у світі.

Історія на фоні реалных дій

„Філм Потопа оповідать історію із Чехословакії із року 1980. Маря має 15 років, тужыть стати пілотом, і опустити сельскый жывот. Їй няньо Александер, русиньскый рольник і вдовець, тырвать на тім, жебы лишыла ся дома, і продовжовала в роботі на родній землі,“ пишуть творцьове нового філму.

„Кедь їх долину чекать затопліня з причіны будованя водного резервоару Старина, обидвоми мусять вырівнати ся із стратов родного дому, родинной дідовизны. Єдночасно глядають путь до взаємного зміріня посеред змаганя меджі традіційов, ідентітов і тугов по слободі.“ 

Філм одогравать ся на фоні реалных дій повязаных із будованьом Старины, котре проходило в роках 1981 аж 1988 недалеко Снины. З причіны будованя того водного резервоару счезли із мапы світа русиньскы села Старина, Звала, Смольник, Велика Поляна, Руське, Дара і Стужніця.

„Філм Потопа вказує, же наперек выкорініню і страті домова собі русиньска меншына доказала заховати свою културу і ідентіту. Вказує, яка важна є комуніта, котра і в тяжкых хвілях лишыть ся певна у своїх цінностях і традіціях.“

Грають акторы і неакторы

„Все інтересовали ня місця, де колись пулзовав жывот, а днесь суть порожні. Як хлопця ня фасціновало чутя, же і місце, де жыю, є непевне, і раз вже ту не буде. Із заником комуніт і културы суть перевязаны і мої спомины. Потопа є про мене вкладом до колектівной памяти, мала частка в мозаіці того, што собі хочеме сохранити в споминах,“ говорить режісер Мартін Ґонда.

Подля продуцента Томаша Ґіча із продукчной компанії Silverart іде о міморядно честно і дослідно робленый проєкт. „Кедьже сьме хотіли заховати автентічность оточіня, векшына акторів походить прямо із русиньской комуніты. Подобно як в його попередніх філмах (режісера Ґонды, позн. ред.) режісер комбінує професіоналных акторів з неакторами.

Кастінґы проходили наприклад в окресах Кошыці, Снина, Пряшів, Меджілабірці, Свідник, Бардейов, Гуменне, Михалівці. „Неакторы вдяка прецізній режісерьскій роботі принесли до філму природность і силу властной скушености,“ додав продуцент.

У філмі мож видіти і професіоналів із Театру Александра Духновіча в Пряшові, наприклад Осифа Пантликаша, Євґенія Либезнюка Владиміру Штефанікову, Осифа Ткача ці бывшых членів драматічного колектіву Светлану Шковранову, Іґора Латту, ці Володиміра Чему.

Головну роль грає Сара Хрипакова, котра почас натачаня была штудентков на ґімназії. „Сама єм сельске дівча, выросла єм у Воліці, значіть в такім оточіню, в якім філм точів ся. Із режісером сьме почас приправ проводили час в опущеных селах коло Старины, і в русиньскых комунітах в околіці,“ повіла Хрипакова з тым, же із свойов рольов ототожнила ся іщі скоріше, як єй почала грати.

На філмі робило ся веце років

На філмі почали робити в році 2019. Почас слідуючіх років выникнув сценарь. Точіня філму одбыло ся у септембрі і октобрі 2023-го року в шыршім реґіоні северовыходной Словакії, в селах і містах Меджілабірці, Чертіжне, Снина, Гуменне ці Кошыці.

Філм є в продукції компанії Silverart, і в копродукції далшых трьох країн – Чеськой републікы, Польщі і Белґії. Потопу фінанчно підпоріли Авдіовізуалный фонд (Словакія), Державный фонд авдіовізії (Чеська републіка), Польскый інштітут філмового уменя (Польща), белґійскый проґрам  Tax Shelter, Creative Europe MEDIA, Кошыцькый самосправный край – проґрам Terra Incognita і Фонд на підпору културы народностных меншын.

Фестівал Internacional de Cine de Mar del Plata буде проходити в днях 6-го аж 16-го новембра 2025-го року.