Справа підручників для меншын

«Нове розвязаня, котре бы зобовязало міністра едукациі, жебы полнил ролю выдавці підручників для меншыновых соспільности, вымагало бы сутьовых змін, в тым заґарантуваня одповідньой кадры, а тіж правных і орґанізацийных можливости» – поінформувала віцеміністра едукациі Катажына Любнауер.

Омбудсман зголосил ся до Міністерства Нацийональной Едукациі зо звіданьом в справі підручників для нацийональных і етнічных меншын. Як пояснило Бюро Омбудсмана, нацийональны меншыны од років складают скаргы, з котрых выникат, што іх проблемом єст брак підручників і інчых едукацийных материялів для вчыня. О проблемі бесідувано м.ін. вчас засіданя Спільной Комісиі Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын та соймовой Комісиі Нацийональных і Етнічных Меншын.

Фінансуваня підручників для нацийональных меншын

«Веде то до внеску, же теперішній стан печатаня підручників і інчых едукацийных материялів до вчыня языка нацийональных і етнічных меншын, реґіонального языка і інчых предметів для захованя достоменности меншын не дає одповідніх обставин, котры бы уможливляли заґарантувати едукацийны потребы меншын» – пише в комунікаті Омбудсман.

В звязку з чым Омбудсман звернул ся до Міністра Едукациі, жебы тот дал му інформациі о підниманых і плянуваных діянях для заґарантуваня дітям з нацийональных і етнічных меншын доступу до підручників і інчых едукацийных материялів. Омбудсман попросил тіж о інформациі о высокости середків перезначеных од 2022 до 2024 р. на дофінансуваня підручників і едукацийных материялів для тых ґруп учеників і выказ такых книжок.

Одповід пришла до віцеміністры едукациі Катажыны Любнауер, котра припомнула, што свобода захованя і розвитку свого языка, захованя обычаів і традиций та розвитку свойой культуры нацийональныма і етнічныма меншынами єст заґарантувана в Конституциі, а теперішні правно-орґанізацийны розвязаня одповідают стандардам окрисленым в Европейскій Карті Реґіональных або Меншыновых Языків, Рамовій Конвенциі о Охороні Нацийональных і Етнічных Меншынах, Уставі о нацийональных і етнічных меншынах та о реґіональным языку і в Уставі о системі освіты.

Віцеміністра поінформувала тіж, што основном формом охороны языка, котра уможливлят його захованя і розвиток, єст заґарантувати, жебы вчыти того языка як материньского – жебы узвгляднити тоты елементы, котры сут важны для будуваня і підтримуваня языковой і культурной достоменности меншыновой соспільности.

Катажыня Любнауер поіфнормувала, же вчыня языка меншыны, реґіонального языка, свойой істориі і культуры та ґеоґрафіі державы, з котром ідентифікує ся меншына, проходит на основі проґрамів вчыня допущеных до хоснуваня в школі директором школы, а учытель може рішати о реализуваню занять зо схоснуваньом або без хоснуваня підручника. В примірі выбору підручника до реализациі проґраму вчыня выберат ся спосеред книжок допущеных до шкільного хоснуваня.

В одповіди на звіданя Омбудсмана што до діянь, котры піднимат Міністер Едукациі, Катажына Любнауер пояснила, што Міністер лем допущат до хоснуваня підручникы і не ініциює діянь звязаных з іх опрацовуваньом.

Пріоритеты МНЕ в обшыри едукацийных материялів

Як підкрислила віцеміністра, з огляду на высоку ціну єдного примірника для меншын, ресорт фінансує вшыткы кошты звязаны зо зрыхтуваньом, опрацуваньом і печатаньом підручників і помічных книжок перезначеных до едукуваня учеників, котры декляруют ся як члены меншын.

«Згідні з принятыма принципами в першій черзі фінансуваны сут підручникы до вчыня языка нацийональных меншын, істориі і культры та ґєоґрафіі державы, з котром ідентифікує ся меншына, а в другій черзі фінансуваны сут помічны книжкы» – пояснила віцеміністер. Додала єднак, же міністерство не єст в силі печатати вшыкты книжкы, котры зголошуют меншыновы середовиска.

«Сфінансуваны Міністерством Едукациі підручникы і помічны книжкы сут за дармо передаваны до одповідніх кураторий освіты, а пак до шкільных бібліотек, згідні з запотрібуваньом зголашаным директорами» – написала Катажына Любнауер.

Необхідніст діалоґу з представниками меншын

Серед інчых діянь реализуваных міністерством для підпертя едукациі меншыновых учеників віцеміністра выказала підписаня умовы медже ресортом а Католицкым Люблиньскым Університетом, жебы тот опрацувал електронну версию підручника до украіньского языка для украіньскых школярів з выжеосновных шкіл.

Катажына Любнауер пояснила, же «нове розвязаня, котре бы зобовязало міністра едукациі, жебы полнил ролю выдавці підручників для меншыновых соспільности, вымагало бы сутьовых змін, в тым заґарантуваня одповідньой кадры, а тіж правных і орґанізацийных можливости, што значучо выходит поза тепер реализуваны обовязкы в обшыри заґарантуваня доступу до підручників».

Додатково, як спостерегла Катажына Любнауер, в дискусиі над потребом введіня змін систему ґарантуваня доступу до підручників і едукацийных материялів меншыновым ученикам необхідне єст, жебы выслухати опініі вышткых тых середовиск. Подля віцеміністры тота тема повинна быти омовлена на засіданю Спільной Комісиі Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын.

В одповіди на звіданя Омбудсмана Катажына Любнауер передала тіж інформацию о сфінансуваных в роках 2022-2024 підручниках і залучыла іх: Odpowiedz_MEN_mniejszosci_narodowe_etniczne_podreczniki_30_04_2025.