Сумар дня на 12. вересня/септембра 2025 р.

Приносиме вам сумар медияльной ґрупы ЛЕМ.фм+ на ден 12. вересня/септембра 2025 р.

Тырват V Медженародный Конґрес Русиньского Языка

Од середы в просторах Пряшівского Університету проходит V Медженародный Конґрес Русиньского Языка, котрого головным орґанізатором є Інститут Русиньского Языка і Культуры Пряшівского Університету. На конґресі присутны сут языкознавці зо Словациі, Польщы, Украіны, Сербіі, Чех, Хорвациі, Мадяр, Румуніі, Канады, ЗША і Італиі. З выступлінями присутны сут тіж редакторы радия ЛЕМ.фм, а то: Петро Медвідь, Даміян Трохановскій, Юрий Шыпович і Наталия Малецка-Новак. Днес є послідній ден конґресу. В його рамках одбуде ся послідня секция про русиньскій язык в практиці. Дискусийны рефераты выголосят: Іван Барна – о вводжыню русиньскых богослужебных текстів до церковной практикы, Данєля Палащакова і Ярослава Сисакова – о русиньскым языку в театрі і медиях, Наталия Малецка-Новак – о русиньскым языку в масмедиях, лем.фм як примір фунґуваня парох стандардів русиньского языка в єдным просторі, та Анна Замутовска о активізациі русиньской молодежы і вызвах ґенерацийной выміны. Пак буде заключна дискусия і завершыня конґресу. Веце о V Медженародным Конґресі Русиньского Языка прочытате в дописі на нашым портали.

ОСРС стрітило ся з председом Пряшівского Самосправного Краю

8. вересня/септембра представникы Округлого Стола Русинів Словациі стрітили ся з председом Пряшівского Самосправного Краю Міляном Маєрскым. На стрічы были присутны і ведучы Одділіня транспорту, проєктового ряджыня, стратеґічного розвитку, шкільництва і робітникы Одділіня культуры ПСК. За ОСРС были участны председа Петро Штефаняк, членове президиі Петро Медвідь, Мафтей Допіряк, Йосиф Бадида і председа Русиньской Оброды на Словациі Мартін Караш. Як подало ОСРС: «В ПСК історично жыє найвекше чысло Русинів (…). Зато є про нас важным, жебы наш язык, наша культура были в тым краю видимы не лем в рамках даякых законом приписаных обовязків, але жебы то было дашто, што іде над рамкы закону, і што може быти і про ПСК унікатом, котрый буде до нашого краю притігал люди і заінтересує. А єдночасно то буде штоси, што і нам поможе тримати і зміцніти нашу достоменніст». ОСРС вказал м.ін. на двоязычны дополнюючы дороговы знакы, освітні центры, якы бы рішыли і русиньску культуру, присутніст русиньскых книжок в бібліотеках, реґіональный розвиток, можливости вчыня русиньского языка в середніх школах. Порушеный был і вопрос русиньского амбасадора при ПСК. Делеґация бесідувала і о можливостях пропаґуваня Русинів в рамках туристичных стратеґій з выконным директором Крайской орґанізациі туристичного руху Северовыход Словациі та з другым віцепріматором міста Пряшів Петром Крайняком. На конец была стріча з директорком Нацийонального Музею Словациі – Музею Русиньской Культуры Любом Кральовом.

XIХ Загальнопольскій Социйолоґічный Конґес буде дискутувал о ситуациі меншын

В днях 16.-19. вересня/септембря в Білымстоку буде проходил XIХ Загальнопольскій Социйолоґічный Конґес. То найвекша і найважнійша в Польщы социйолоґічна конференция, яка проходит циклично што 3 рокы. Засіданя проходити будут в рамках понад 80 тематичных ґруп. Єдна з них буде тыкала нацийональных і етнічных меншын в Польщы в світлі Нацийонального Повселюдного Спису Людности і Мешкань з 2021 р. Цілю засідань ґрупы буде омовліня етнічных і языковых результатів повселюдного списуваня з 2021 р. в Польщы і реакциі представників нацийональных і етнічных меншын на тоты результаты. Участникы звернут тіж увагу на результаты і дискусиі вколо остатнього спису в контексті попередніх досліджынь з 2002 і 2011 р. О ситуациі нацийональных і етнічных меншын буде бесідувала іщы єдна ґрупа. Тема то постеріганя фунґуваня етнічных/расовых/реліґійных меншым в европейскых соспільствах представниками векшыновых ґруп. В рамках той тематичной ґрупы дослідникы призрят ся перспективі векшыны – на кілько члены векшыновой ґрупы достерігают нерівности, як іх оправдают, в тым на кілько постерігают істнуючы нерівности як ефект істнуючой в соспільстві дискримінациі.

50 років Сандецкого Етноґрафічного Парку

Сандецкій Етноґрафічный Парк одсвяткує 50 річницю істнуваня. Святочна подія пройде в найблизшу неділю 14. вересня/септембра в скансені і зачне ся о 11.00 год. од Службы Божой. В проґрамі находят ся концерты, а музичну част подіі одкрыє выступ Юлиі Дошны. На сцені запрезентуют ся тіж ансамблі Долина Попраду, Ковальня та Тереса Міргі з ромскым ансамбльом Кале Баля. Ціліст дополнят показы ремесла і ґаздівской роботы. Вступне дармо.

Джерело фотоґрафіі: Facebook Округлого стола Русинів Словациі