В неділю 8-го юна 2025-го року в Пряшові одбыло ся святочне одкрытя Studium Carpatho-Ruthenorum 2025 – Меджінародной літньой школы русиньского языка і културы.
То вже 13-ый річник той вынятковой русиньской літньой школы, котру як єдина на світі орґанізує Пряшівска універзіта в Пряшові – Інштітут русиньского языка і културы. І тот рік векшына штудентів пришла із заграніча. Тритыждньова школа закінчіть ся офіціално 28-го юна.
Одкрытя Studium Carpatho-Ruthenorum 2025 было тот рік повязане із святкованьом Дня Русинів Словакії, котре так само проходило в Пряшові. Зато штуденты і лекторы тогорічной літньой школы зышли ся в просторах Театру Йонаша Заборьского, де перед одкрытьом проходив ґалапроґрам ку русиньскому святу.
Одкрытя пак одбыло ся у фоає на другім штоці театру. За Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты – головного орґанізатора школы, приговорила ся на одкрытю його робітничка Мґр. Зденка Цітрякова, ПгД., і єден із лекторів, проф. Павел Роберт Маґочій.
Штуденты із десятьох держав
Тот рік Меджінародну літню школу русиньского языка і културы абсолвує 19 штудентів із десятьох держав. Із Словакії є тот рік лем єдна штудентка, далшы штуденты пришли з близшых і далекых країн.
На Studium Carpatho-Ruthenorum 2025 пришли тот рік заінтересованы із Споєных штатів Америкы, Канады, Новой Зеландії, Австралії, Японії, Німецька, Польщі, Чеськой републікы і Україны. Дотеперь літню школу абсолвовало 275 штудентів, тогорічных 19 знова розшырить шоры тых, якы мали можливость абсолвовати тоту выняткову в універзітнім світі школу.
Лекторы учать по русиньскы і по анґліцькы
В рамках літньой школы каждый рік проходить навчалный процес в двох языках – по русиньскы і по анґліцькы.
Курз історії карпатьскых Русинів веде по русиньскы доц. Володимир Фенич, к. н. із Ужгородьской націоналной універзіты, по анґліцькы проф. Др. Павел Роберт Маґочій із Торонтьской універзіты.
Курз русиньского языка буде в русиньскім языку учіти ПгДр. Кветослава Копорова, ПгД., унів. доц. з Інштітуту русиньского языка і културы ПУ. Мґр. Натан Маркс, Пг.Д., із Оклагомской універзіты в США, веде лекції русиньского языка по анґліцькы.
Курз русиньской етноґрафії будуть штуденты мати з Мґр. Тімотейом Федором із Музея русиньской културы в Пряшові, по русиньскы, і з Мґр. Катаринов Бабчаковов, ПгД. із Народного освітнього центру, яка буде мати лекції про анґлоязычных участників школы.
Лекції о русиньскій літературі будуть мати штуденты з Валерійом Падяком по русиньскы, на анґліцькім языку буде лекції вести асоц. проф. Др. Ніколас Купеньскый із Академії авіачных сил США.
Окрім лекцій і екскурзії
Літня школа русиньского языка, яка тырвать три тыждні, закінчіть ся святочным передаваньом діпломів о абсолвованю в пятніцю 27-го юна.
Почас школы про штудентів суть приготовлены і супроводны події як творчі варштаты, навщівы музеїв і історічных памяток повязаных з Русинами і русиньсков културов, попутують до русиньскых реґіонів ці навщівлять Театер Александра Духновіча.
Штуденты підуть і до Криниці, на польскім боці граніці, де навщівлять Музей Нікіфора, вызначного русиньского інсітного маляря з Лемковины.