В памят Талергофцям

Осередок Православной Культуры Елпіс в Ґорлицях орґанізує акцию одновліня памятника талерговців в Чорным (памятник стоіт на граници сел Чорне-Ясюнка). Посвячыня одновленого памятника заплянуване єст на 13. вересня т.р. Акция одновліня проходит з нагоды 100. річниці розпочатя І Світовой Войны і памяти утворіня лаґру в Талергофі, де в часі той войны вывезено цілу лемківску інтеліґенцию. Того рока припадат тіж 100. річниця смерти, а 20. канонізациі о. Максима Сандовича. Одновліня памятника орґанізуване є тіж в рамках обходів тых річниц.

Памятник в Чорным вознесено в 20. річницю смерти о. Максима Сандовича і жертв Талергофу. Перше посвячыня памятника мало місце 9. вересня 1934 рока. Ведучым орґанізацийного комітету был парох Святковой Великой о. Антон Криницкій. На посвячыню присутных было парудесят православных духовных, кремінецкій владыка Семан і близко 7 тис. вірных з цілой Лемковины.

Св. Максим Ґорлицкій (Сандович) вродил ся 31. січня 1886 рока в Ждыни, в родині грекокатолицкого дяка Тимофія Сандовича. Духовна стежка о. Сандовича провадит найперше через грекокатолицкій монастыр в Крехові, потім православну Лавру в Почаєві, де глядал выжшого рівня духового жытя. По конверсиі на православя, скінчыл православну семінарию в Жытомирі. Пак вернул на Лемковину, де шырил православя, за што австро-угорскы власти підозрівали го о спілпрацу з Росийом, в нашлідстві того 28. марця 1912 рока был арештуваний під претекстом шпіонуваня для Росиі. За першым разом был суд рішыл, же єст невинний, але коли пришла война, арештували го зас. Тым разом, без переслуханя, ци суду, розстріляно на ґорлицкым бруку перед вязницьом.

Спочатку, похований был в Ґорлицях, потім – стараньом вітця – тіло перенесено до родинной Ждыні, де чысленні зачали приходити вірны молити ся за душу священника-мученика.

В 1994 році Синод Польской Автокефальной Православной Церкви продолжыл неофіцийний культ о. Максима і переконаня о його святости, выносячы го на олтарі і причысляючы до лику святых як Максима Ґорлицкого і зарахувал до мучеників. В 2007 році мощы священномученика Максима перенесено зо Ждыні до катедральной церкви св. Тройці в Ґорлицях (посвяченой в 1991 р. як памятник його смерти).

В 2012 році власти міста Ґорлиці рішили о покровительстві православных жытелів Ґорлиц, котрым остал св. Максим Ґорлицкій, а в 2014 – змінили названя єдной з ґорлицкых улиц з Я. Бжехвы на св. Максима Ґорлицкого.