З тыжденника но. 8: «Скоропис»

Одсвяткували уж вшыткы Великден. Не буду в тым місци зас ся розписувал о календарях, а о тым, же час, в котрым – як в давній Ґрециі вчас олимпійскых змагань – тихнули войны, світ ставал в місци, а повітря дуло свойом чыстотом, вкінци минул. В редакциі ЛЕМ.фм+ чуєме тото і мы, бо першы е-ластівкы уж голосно чыр-чыркают. Як то добрі, же вшытко вертат до давной нормальности і свойого порядку.

***

Нич іщы речены «вшыткы» одсвяткували Пасху, в Хусті (Підкарпатска Русь, тепер Украіна), в ніч з Великой Пятниці на Велику Суботу доднес незнаны вандалі пофарбували монумент з названьом міста на три кольоры. Смотрячы од горы, то горизонтальны поясы: синій, білий і червений. Не тяжко ся додумати, же малярям бракло місця зверха, жебы докінчыти фану Тайляндиі, зато в рамках украіньско-тайляндской дружбы за профанацию азийского державного прапора артистів назвали вандалями. То перша версия той горячой істориі. Мож іщы піти другым путьом досліджынь. Тым ділом локальны евроентузиясты маніфестували против Нідерляндцям, неприхыльным підписати з Украіном асоцияцийну умову з Евросоюзом. Одвернули фану горізнач і певно хотіли домалювати шыбеницю, але, певно, хтоси іх выстрашыл, зато може лишыли єй «неповішеном».

***

Так скоро, як могли втікати од памятника выстрашены антитайляндскы, або антинідерляндскы вандалі, так і скоро явила ся офіцияльна версия подій. Закарпатска мундурова служба вытягнула свій шабльон, на котрым од все выписаны три причыны зла і вшелеякых бід, тыкаючых стремлячой од чверти столітя ґу цивілізуваному світови Украіны: 1. Москва і Москалі; 2. Русины і політичний маґочізм; 3. Сепаратисты і сепаратизм. В комісийно проведеній лотериі вышло, же тым разом то русиньска провокация. Міцны слова. Але треба памятати, же ворогы Украіны не сплят. Москалі, Русины і сепаратисты часто заміняют ся названями, прото і результат лотериі был меньше важний. Єдно лем здає ся быти мало лоґічным – Москалі і сепаратисты офіцияльно выступуют на Украіні, а Русины, котрых там николи не было, неє і не буде, сут покус як єті. Для державных власти являют ся лем товды, коли заміст одраз помалювати монумент на синьо-жолто, найперше малюют го в інчых кольорах, жебы доказати москальо-русиньско-сепаратистичний список і доказ на істнуваня єті. А так на ранті – не шкода фарбы? Синя придала бы ся на малюваня европейскых прапорів за 50 років, коли Украіна буде входила до Евросоюза, пак білом буде мож малювати улиці, збудуваны з европейскых фондів, а кєд ся не поведе евроакцесия, червена придаст ся на підклад до серпа і молота, або – залежні од політичной конюнктуры – на верхню част емблемы террористів з ОУН-УПА, котры там (і лем там) фурт являют ся героями.

***

Фарбы (а при тым фарбліня) то необхідны акцесориі минулых свят. Нима бо прикрашат ся великодні писанкы, або інчы яйця. Інча справа, же кєд – речме мало літературно – дахто пустит фарбу, то часто сут з того добры яйця. Знана вшыткым, выдатна фейсбукова блоґерка з Устя Ґорлицкого (давного Устя Руского), котре в локальным русиньскым діалекті звучыт як «Усьця», ся розписує, же Лемкы-Русины-Украінці – «всё равно». Постерігам тото як експозицию поглядів блоґеркы, але окрем антрополоґічно-політолоґічных сентенций в роді «до передуманя», односит ся до великого писателя Владиміра Хыляка. Аж приведу цитат в ориґінальным виді: «CHWIST ZOSTANIE NA ZAWSZE CHWOSTOM». Хыляк ся в гробі перевертат, але певно зо сміху, бо сам бы такых предвеликодніх яєц не выдумал. Дальшы компетенциі з обшыри літературознаня, речме шырше – вшыткых розділів філолоґічных наук, находиме в святочных желанях блоґеркы. Тым разом написаных кірилицьом, в непольскым языку (в якым – не знам). Шок і недовіря, бо од давна єм просил, жебы пані написала дашто по лемківскы, кєд так охочо по польскы коментує жытя Руской Бурсы. Ани не буду цитувал. Тепер лем хотіл бы-м пораіти блоґерці, жебы писала лем по польскы. Для добра світа.

***

Іщы єдно треба пораіти – дорогу до раю. Хочете мати вельо грошів, жыти в достатку і богатстві? Заміст глядати щестя в Панамі і – як президенты Путін і Порошенко – выставити ся на остру критику нечестного обертаня фінансами, ідте реґіструвати фірму до русиньского села на Мадярах – Комлошка, котре являт ся податковым райом (пишеме о тым напочатку того чысла тыжденника). 15 років тому, коли мал єм нагоду быти там на таборах русиньской молодежы, тіж чул єм ся як в райскым огороді. Може то з причыны розсіяных по цілым селі пивничок з домашнім вином і палюнком, до котрых просили ґаздове і ґаздыні, остатні, што знают іщы выречы пару слів по русиньскы. А раіли мі: «остан з нами в раю». Но, видите. Не остал єм. А тепер, заміст жыти в достатку і богатстві, мушу чытати ріжны конины і блоґы, жебы было о чым (скоро)писати. Ех…

Скорописал: Демко Трохановскій