Забудьте на обіцянкы

В януарі 2024-го року іщі „свіжый“ по парламентных вольбах премєр Словацькой републікы Роберт Фіцо добісідовав ся із представителями партії Magyar Szövetség – Мадярьска аліанція, же його влада прийме меншыновый закон. Днесь знаме, же такый закон з найвекшов правдоподобностьов не буде.

Закон о поставліню народностных меншын є дашто, по чім меншыны на Словакію кличуть барз довго. Моменталный стан є такый, же права меншын суть рішены в дакільло законах, і не існує штось, што бы было яковсь стріхов, під котров мож найти вшытко.

А властно, ани тых дакілько законів не рішыть вшытко. Многы вопросы суть односно народностных прав іщі все невырішены.

Од 2019-го року, іщі під втогдышнім Выбором про народностны меншыны і етнічны ґрупы, выникнув міцный тиск на тото, жебы словацька влада серьйозно почала, по майже трьох декадах існованя републікы, тото рішыти. Три декады уж перешли, але меншыны суть там, де были. Закона не є.

Правда, почас влад Іґора Матовіча і Едуарда Геґера быв обробленый нелем леґіслатівный замір такого закона, але існовала уж докінця і перша параґрафова подоба, з котров бы ся могло працовати. Премєр Едуард Геґер наконець роботы на законі заставив. Подля неофіціалных інформацій знова раз лем зо страху, необґрунтованого, же „автономія“.

Фіцо, котрый быв премєром уж і трираз перед теперіншьов каденційов, і котрый такый закон як премєр довтогды не рішыв, теперь „добісідовав“ ся із мадярьскыма політічныма представителями на Словакії, як нас о тім втогды інформовали. Но уж втогды было веце арґументів, котры нам могли пошептати, же є то так дакус політічна гра перед презідентьскыма вольбами.

Забудьте на обіцянкы. Або властно на них не забудьте, кедь підете голосовати.

По перше, премєр ся із Мадярами добісідовав у януарі, але Проґрамове выголошіня влады, котре ся підписовало в октобрі 2023-го року, нич таке не обсягує. Обсягує векшынов лем флоскулы о тім, як держава буде старати ся о меншыны. Значіть, ани влада не є ничім такым обовязана, але, і то є основне, ани коалічны партнеры не суть ничім такым обовязаны, кебы то і Роберт Фіцо хотів протиснути.

По друге, хоць уж быв зробленый цілый леґіслатівный замір за попередніх влад, докінця перша параґрафова верзія, інформація о тім, же Роберт Фіцо доїднав ся із Аліанційов, обсяговала і то, же буде ся мусити робити новый замір.

А так і было. Пак выникла нова робоча ґрупа, де суть і представителі народностных меншын, а намісто того, жебы ся переробило в готовім матертіалі тото, што днешній владі не пасує, хыжа почала будовати ся знова од фундаментів.

Но днесь є якбач ясне, же такый закон тота влада абсолутно не прийме. Окрем того, же із кулоарів приходять інформації, же властно тоту тему уж в Братіславі „зарізали“, суть ту і далшы арґументы.

Наприклад такый ґенералный секретарь Служобного уряду Міністерства културы Словацькой републікы Лукаш Махала, номінант націоналістічной SNS, так само означованый за реалного міністра културы, недавно заатаковав двоязычны транспортны знакы на драгах, і писав барз невыбераным способом о тій темі.

Придав ся ку ньому і бывшый політік SNS Андрей Гырнко, котрый быв дакус веце діпломатічнішый, але поінта была тота сама.

Скінчіло то так, же аж Акош Горонь, уповномоченый влады про народностны меншыны, мусив на сайті свого уряду поясняти, же тоты знакы суть леґіслатівно підхоплены, і можуть ся давати на драгы, не є то „свойволя“ Мадярів на Словакії.

Сітуація в коаліції не є абсолутно ружова. Скоріше бы мож было повісти, же коаліція є веце крегка, як бы сьме собі думали. Кедь тоты голосны трубы SNS штось пиштуь, знають, чом то пишуть. А нам може быти ясне, же голосы SNS бы моментално меншыновый закон якбач не дістав.

Кедь в днешній сітуації даякый закон буде, так лем злый. Такый, котрый перейде і через SNS. А такый закон нам властно ани не є треба. Забудьте на обіцянкы. Або властно на них не забудьте, кедь підете голосовати.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Фото: Уряд уповномоченого влады СР про народностны меншыны.