Рутенія святкує 15 років од выникнутя ціловечернім проґрамом Верзус

Фолклорный ансамбель Рутенія, котрый діє в столиці Словакії – Братіславі, святкує 15 років од свого выникнутя. При тій нагоді одпремєрує в суботу 29-го новембра 2025-го року в просторах Словацького умелецького двора (Slovenský umelecký dvor) новый ціловечерній проґрам, якый дістав назву Верзус.

Рутенія од свого выникнутя презентує русиньску културу реґіонів Словакії, Підкарпатя і Войводины. Публіка їх могла видіти на Словакії, але і в близкім а далекім загранічу, наприклад і в Індії ці Омані. На конті ансамбель має дакілько цілодержавных тітулів в конкурзах хореоґрафії, танця і співу.

При нагоді святкованя 10-ой річніці, котре із пандемічных причін одбыло ся у 2022-ім році, уділив Рутенії втогдышній уповномоченый влады Словацькой републікы про народностны меншыны Ласло Буковскый Золоту медайлу Словацькой републікы. Медайла была „узнаньом і подякованьом за роботу, котру ведучі і членове колектіву зробили про розвиток културы і фолклору Русинів на Словакії“.

Світ жен верзус світ мужів

По успішных ціловечерніх проґрамах, котры ся звали Русиньске сердце, Земля обіцяна і Хырбетом ку горам, теперь приходить Рутенія із проґрамом Верзус, котрый дотулять ся вопросів поставліня мужа і жены.

„Два світы, котры суть так розділны, а предсі так барз близкы. Дві сердця, дві душы, два погляды – муж і жена. Каждый із них має свою лінію передом призначену. Од каждого із них суть очекованя, котры суть наставлены обществом. Міцный муж – крегка жена. Світ жен верзус світ мужів. Вопрос поставліня мужа і жены, їх статус і роль в родині, суть актуалнов темов од початку світа. Но розділность тых двох світів не мож спринимати через упереджіня ці стереотіпы,“ пишуть в анотації творцьове нового представліня.

Проґрам Верзус презентує традічну културу Русинів танцьом, співом, музиков, а притім публіці дасть і курты заставліня і задуманя над прониками і мостами меджі двома світами.

Іншпіровала Марія Ґуловічова

Автором ідеї ку цілому представліню є Петро Штефаняк, основатель і ведучій Фолклорного ансамбля Рутенія. Першов іншпіраційов про його ідейный план была Марія Ґуловічова, родачка із села Литманова, дівка русиньского священика, котра стала учітельков. В часах Другой світовой войны на просьбу свого жыдівского приятеля скрыла його сестру і їй пятьрічного сына, жебы їх уратовати перед Німцями.

То быв початок цалком іншой жывотной пути. Стала шпіонков, діяла в протифашістічнім одбою, по войні одышла до Споєных штатів Америкы. Якраз їй є присвяченый і першый образ того представліня. Учітельці, котра стане шпіоном, геройці, котрой судьба є повязана із русиньскым крайом.

Другый образ, або блок, є присвяченый мужови, котрый мусить стати нелем отцьом, але і матірьов про свої діти. „То анонімный герой, котрого може знате і особно,“ інформують творцьове.

Третій образ є присвяченый любви меджі мужом і женов, світам, котры капчать любов. В четвертім образі є оброблена тема дітей, котры суть продовжытелями.

Верзус вказує жену і мужа в може нетрадічных про стереотіпне думаня жывотных ролях. Но акцентує, же лем в перепоїню тых двох світів, якы бы лем не были, може выникнути штось нове, новый жывот.

Шырокый репертоар

В новім 70-минутовім проґрамі, як уж є при Рутенії звыком, публіка буде годна видіти шырокый русиньскый репертоар із дакілько реґіонів.

Танці із Якубян, балада із днесь неіснуючого села Дара, партізаньска співанка із Шумяца, співы з Малого Липника, танці і співанкы із Торисок, репертоар із Кыйова, Шеметковець, Вышнього Мирошова, Вышнього Верлиха, тото вшытко, а іщі і кус веце одпрезентує Рутенія на сцені в рамках проґраму Верзус.

Окрем Рутенії в проґрамі буде мож видіти і Народну музику Рутенія а Дітячій фолкорный ансабель Рутенячік. В представліню буде чути і голосы професіоналных акторів Театру Александра Духновіча в Пряшові – Людмилы Лукачіковой і Маріяна Марка, котры начітали тексты меджі образами.

Драматурґічно проґрам приготовив Петро Штефаняк і Славомір Ондейка, сценарь написав Петро Медвідь. Медвідь із Штефаняком рихтовали проґрам і режійно. Танечну режію робив Ондейка із Штефаняком. Під хореоґрафію і танечну приправу підпидсали ся Славомір Ондейка, Петро Штефаняк і Аґата Краусова. Преставліня Верзус є за порядком 5-та премєра Фолклорного ансамблю Рутенія.