85 років од атентата ОУН на Євменія Сабова

Зачатком рока 1929 на Підкарпатьскій Руси выникла Орґанізація україньскых націоналістів (ОУН). Орґанізація вела політічный бой і терорістічны операції. Іщі перед ОУН была основана Україньска воєньска орґанізація. Пізніше быв сформованый воєньскый союз – Україньска повстанецька армія, котра брала участь почас Другой світовой войны наприклад і на забиваню Поляків і Жыдів, ці на співпраці з націстами. 1-го юна 1930-го року ОУН зорґанізовала атентат на честного председу Обчества Александра Духновіча – Євменія Сабова. Днесь од того минать 85 років і на Україні суть спомянуты орґанізації днесь законом прославляны.

Атентат зробив штудент Ф. Тацинець почас святкованя „Русского дня“. Атентатник быв поїманый і арештованый. При выслухах вышло наяво, же атентат быв орґанізованый членков ОУН і Україньской воєньской орґанізації Ц. Новаківсков. Сабов мав щастя і атентат пережыв. Не пасовав україньскым націоналістам, бо його кредом было, же ту (думав на Общество Александра Духновіча, позн. редакції), не є місця про москофілів, а ани про україньство. Сабов мав ясны русиньскы позіції і в одношіню ку языку.

Євменій Сабов ся народив 1-го октобра 1859 р. у Вербяжі на Підкарпатьскій Руси і быв священиком, педаґоґом і културынй діятельом серед Русинів. Походив з русиньской патріотічной родины, його дідом быв вызначный педаґоґ Кіріл Сабов. Штудовав на ґімназіях в Ужгороді, Пряшові і Левочі, потім закінчів Ужгородьску ґрекокатолицьку богословску семінарію. По высвячіню курто служыв на парафії в селі Арданово і пак быв призначеный учітельом русиньского – „русского“ языка в Ужгородьскій ґімназії. Сабов быв єдным із ведучіх членів Общества св. Василія Великого і єдным із орґанізаторів выдавницьтва „Уніо“. Сам написав дакілько учебників, котры мали велику популаріту.

Євменій Сабов быв єдным із першых діятелів, котры кликали до окремого културного розвитку Русинів, незалежно од російской і україньской култур. В часі 1. Чехословацькой републікы Сабов выступив остро проти того, жебы міджі Русинами в културнім жывоті хосновав ся ці російскый, ці україньскый языкы і підпоровав „традічный карпаторуськый язык“, значіть русиньскый язык, котрым говорив народ.

Сабов мав важну актівну роль і у Обществі Александра Духновіча. В рр. 1923 – 1934 быв його честным председом. Вдяка своїм поглядам все выкликовав неволю ултрарадікалных екстремістів із укрїнофілского табора, чого атентат быв лем потверджіньом.

Умер Євменій Сабов в Севлюші, днесь Виноградів, 3-го новембра 1934 р.

Петро Медвідь

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА