Бесіды Сільвіі Бруні з Лемками #7 – Данута і Ян Дзюбины

В середу 23. квітня/апріля тр. о год. 9:15 просиме слухати бесіду з Данутом і Яном Дзюбинами. Інтервю зробила Сільвія Бруні, польска Італиянка (або італияньска Полька), котра – захоплена Лемковином – рішыла як найліпше єй познати.

Данута і Ян Дзиюбины поженили ся в лютым 1982 рока. Ян, абсольвент Рільничого Выділу Рільничой Академіі в Люблині, зачал робити як учытель Рільничого Технікум в Быстрій к. Ґорлиц. Данута, по скінчыню студий на напрямі росийска філолоґія на Ягайлоньскым Університеті, зачала роботу в Основній Школі в Шымбарку. По парох роках скінчыла польску філолоґію і вчыла польского языка в тій самій школі.

В 1991 році супружество переняло ґаздівку по вітци Яна, в Ґладышові. Здобыли цертифікат еколоґічного господарства, єдного з першых в полудньово-східній Польщы. По році зачали будувати хыжу з думком вести аґротуристику. В 2000 році перенесли ся до новой хыжы. Ян по парох роках перешол на емеритуру, а Данута зачала робити в ґладышівскій Основній Школі, де вчыла польского і лемківского языків. Дзюбины провадили аґроґаздівку, але плянували зробити лемківску загороду, де могли бы вказувати, як выглядало жытя давных жытелів тых земель – Лемковины, перед выселінями на схід – в 1940 і 1945 роках та депортацийом в рамках акциі «Вісла» в 1947 році.

В 2014 році зачал діяти Музей – Лемківска Загорода. З каждым роком доходили новы експонаты і забудуваня. Днес Музей – Загорода то мешкально-господарчый дім – типова лемківска хыжа, з полным выпосажыньом, кєд іде о штоденне ґратя, та ґаздівскє нарядя: до обробкы зерна, лену, дерева. При хыжы находят ся два шпіхлірі, в єдным своє місце нашла таранова оліярня, де «бє ся», значыт позыскує ся олій з насіня лену. На обшыри загороды стоят два вітровы млины і студня з журавльом. Цікавинком єст діючый кєрат, што засылят молоцкарню. Треба зазначыти, што вшыткы нарядя, котры находят ся в Загороді, діют і сут хоснуваны вчас варштатів.

Обзераня Музею – Загороды має активный характер. Можна гын спрібувати своіх сил на каждым нарядю і почути ся так, як то было сто років тому. В Загороді проходят варштаты обробкы зерна, лену, дерева. Ян вказує, як батіковом методом прикрашало ся на Великден яйця, як давно робили чачка з еколоґічных материялів – лозины і гусячого піря, а Данута веде кулінарны варштаты, вчыт, як робит ся традицийны лемківскы стравы. Каждый, хто приходит, познає нелегку історию Лемків і Лемковины, звыкы, обряды, традициі штоденного жытя, котры уж заникают. Данута і Ян сут переконаны о конечности свойой роботы, бо видят великє заінтересуваня зо страны туристів, ци то дорослых, ци представників молодого поколіня.

«Лемківскы Оповісти: Мультікультурова Подорож через Сучасніст». То мультімедияльный проєкт, реализуваный в 2024 році, котрого цілю было приближыти культуру, історию і сучасне жытя Лемків. В рамках сериі возникло 10 авдийоподкастів, в котрых мож почути бесіды з поетами, активістами, професорами, тлумачами, молодым поколіньом Лемків.

За проєкт одповідала Сільвія Бруні, вроджена в Італиі теоретичка музикы, яка од 15 років мешкат в Польщы, а перед парома роками залюбила ся в лемківскій культурі. Єй стараньом была печатана перша антолоґія лемківской поезиі в тлумачыню на італияньскій язык. Подкасты доступны сут в польскым языку, товаришыт ім інтерактивна мапа на сайті siliva.lem.fm.