Стовпчік: Новембер

Каждый рік собі 17. новембра припоминаме зачаток зміны політічной сістемы в бывшім Чеськословеньску. Припоминаме собі тоту демонштрацію штудентів в Празі, котра наштартовала конець влады єдной політічной партії, конець несвободы, а і зміну еконономічной сістемы в нашій державі. Про Русинів має тот датум і інше значіня. Быв то зачаток пути нашого нового возроджіня. Быв то зачаток процесу, дякуючі котрому ся в каждім наступнім переписі голосило ку своїй народности все веце людей. Хто знать, як бы то было, кібы пару „ребелантів“ не зробило выставку о Варголови в Міджілабірцях іщі перед новембром, хто знать, што бы з тыма людми было, кібы новембер не пришов і хто знать, ці і коли бы выникла наша Русиньска оброда, кібы якраз тоты люди в Міджілабірцях не засновали наперед Обчаньске форум, Верейность проти насиля… што бы обще з нами было, кібы не было новембра.

Того року суть святкованя новембровой револуції о то векшы, же іде о округлый юбілей – 25 років. І знова єм свідком того, же дакотры люди мають тенденції порівньовати то, што нам новембер приніс, што нам новембер взяв, што было ліпше втогды, што теперь. Не люблю то. О то веце, кідь ся дочітам, же властно втогды было ліпше. Новембровы дії не суть справов, котра ся має написати на папірь і потім на ліву сторінку раховати што є на них добре і на праву што плане. Я знам, економічна сітуація не є, і то головно в нашім реґіоні, днесь добра, є ту безробітность, малы платы, низкы пензії і далшы соціално-економічны проблемы, з котрыма мусять люди войовати. Не підцінюю то. Знам, же є многым людям тяжко. Многым барз тяжко. Лемже новемброву револуцію не можеме міряти великостьов накупного кошыка, тым, што собі можеме або не можеме купити. Новембер нам приніс тото найважніше. Свободу. То є тото, што много людей не мало перед роком 1989 і не мали то ани Русины, кідь їм не было уможнене голосити ся ку своїй народности. Навеце, знав бы єм писати о тім, як мі діда взяли до арешту як політічного арештанта і моя баба з двома дівками жыла з 50 корун. Значіть, і тота економічна сітуація была ліпша як про кого…

Новембер быв кроком сполочности, котра хотіла жыти іншак. Хотіла мати свободны вольбы, хотіла тоту маґічну свободу. Свобода не є о тім, што собі можеме або не можеме купити. Свобода є о тім, як быти, існовати, як жыти. І же обще можеме быти і жыти. О то веце бы собі то мали усвідомити Русины, котры бы ту офіціално без новембра може доднесь не были і не жыли. Новембер быв зачатком і нашой пути. І нашой свободы. І нашого жывота.

Петро Медвідь

Веце інтересных статей ся можете дочітати уж тот тыждень в інформачнім двотыжденнику Русинів на Словеньску „Інфо Русин“ ч. 17/18, котрый выдавать Русиньска оброда на Словеньску. В припаді інтересу ся на можливости передплачіня можете опросити на імейловій адресі: peter.medvid@gmail.com

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА