Стовпчік: Скулптура

В Інфо Русині, котрый днесь тримете в руках мала быти і статя присвячена 70. вырочу Карпато-дукляньской операції. Нажаль, чоловік, котрый є в тій области фаховцьом, на остатній момент із робочіх причін статю одрікнув. Кідьже мі пришло несерійозне писати о події, на котрій єм не быв, і так зробити лем даякый плаґіат того, што сьте вже могли чітати в іншых періодіках на Словеньску, о темі єм вырішав не писати. Але і так, холем окрайово, не дасть мі штось не написати.

В многых інтернетовых ґрупах, в котрых комунікують Русины, коло темы выроча выкликали великы одозвы дві інформації. Тота перша, то загадный одход презідента Андрея Кіскы зо святкованя юбілею дня 6. октобра на Дуклі, якраз в часі, коли модератор оголосив, же з приговором выступить представитель Росії Андрей Шабанов. Мав одыйти демонштратівно. Подля многых то было демонштратівне выражіня презідентовой позіції ку сучаній політіці Росії в одношіню ку Україні, а было то неучтиве. Пресовый одбор презідентьской канцеларні ся намагав пояснити „нещасливый“ одход презідента його робочіма обовязками. Не буду робити презідентови адвоката, а ани го не буду судити. Істо знав што робить і чом то робить.

Тов другов темов, з великыма одозвами міджі Русинами на інтернеті, было одкрытя реплікы автентічной скулптуры чехословацького вояка, котрый ся вернув на місце, де рокы стояв вояк совєтьскый. Многы писали, простестовали, чудовали ся, лали на цілу републіку, котра їм, як єм в єдній діскузії чітав, взяла прекрасны спомины на то, як коло скулптуры складали піонірьску присягу. Подля них там скулптура Совєта мала зістати. А ту уж мушу дашто повісти.

Дукля была одкрыта зо скулптуров Чехословацького вояка, котрый зо збраньов давать почливость своїм мертвым сполубойовникам. Тота скулптура там была од 1949 р. В році 1952, з ідеолоґічных причін, скулптуру комуністы вычеряли за скулптуру двох вояків із дітми. Ани тото не стачіло ідеолоґам. Іншталовали там пак тоту, котру вшыткы знаме, але знамый совєтьскый вояк там стояв аж од року 1964.

Честованы, в Карпато-дукляньскій операції умерло вельо Чехів, Словаків і, підкреслюю, нашых Русинів зо Словакії і головно Підкарпатя. Были то нашы предкы, котры вступили до Чехословацькых леґій в Совєтьскым союзі, котры бойовали вєдно з ґенералом Людвіком Свободом зато, жебы освобидити свою державу, своїх людей, родины, жебы обновити державу в передвойновім складі, і кідь ся то вдяка Сталінови не подарило. Скулптура чехословацького вояка, то і сімбол вояка Русина. Кідь на дашто можеме в нашій історії быти горды, та потім там істо не може браковати якраз тото, же нашы дідове, прадідове умерали на Дуклі за нашу слободу. Не злегчую людьскы жертвы на боці Червеной армады і знам, же тым людям, котры умерали за нас, треба дяковати і мати їх в почливости. Они не могли за Сталінову політіку. Але якраз чехословацькый вояк, котрый може быти Чехом, Словаком і Русином, давать почливость вшыткым сполубойовникам. І тым совєтьскым. Навеце знама скулптура зо совєтьскым вояком дістала своє нове, достойне місце на Дуклі і тот наш вояк, ся вернув там, де од зачатку належав.

Также жадну паніку! Будьме горды на нашу історію, на котру досправды можеме быти горды. Будьме горды, же на Дуклі стоїть сімбол вояка, котрый міг быти і Русином. І перестаньме носталґічно споминати і плакати над тым, же нам взяли скулптуру, коло котрой сьме як піоніры присягали режіму, якый нас на довгы рокы вычеркнув з мапы світа і многым людям зничів жывот. Часто і тым, котры на тій Дуклі за слободу бойовали. Тадь то є хворе…

Петро Медвідь

Веце інтересных статей ся можете дочітати уж тот тыждень в інформачнім двотыжденнику Русинів на Словеньску „Інфо Русин“ ч. 15/16, котрый выдавать Русиньска оброда на Словеньску. В припаді інтересу ся на можливости передплачіня можете опросити на імейловій адресі: peter.medvid@gmail.com

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА