Свята інквізіція

8-го аж 9-го апріля 2016-го року у Свіднику проходила міджінародна наукова конференція під назвов Українці в історії і културі Карпат. Ніт, конференція, котрой єдным із двох головных орґанізаторів быв Словацькый народный музей – Музей україньской културы у Свіднику, якый єй робив із нагоды святкованя свого 60-річного юбілею, не была о тім, як україньскы членове УПА робили в Карпатах свої злочіны і яку „културу“ вказали, кідь забивали в нашых селах невинных людей. Бо лем тоты Українці мі як першы прийдуть на розум в повязаню з Карпатами. „Українці“ в Карпатах, то просто Русины, котрыма занимали ся і україньскы науковці на конференції. І тым Русинам, котрых собі они привластнюють до свого народа, загнали і свою картку.

На сайті „Українці Словаччини“, суть публікованы заклучіня спомянутой конференції, під котрыма суть пидписаны „участници“ конференції, про істоту ся мена не пишуть. Но заключіня конференції мі скоріше прийдуть як Свята інквізіція, котра вырішыла, а уж лем бракує долов написати, же так вырішыв і Великый інквізітор і записав собі мена тых, котры з ним не суть согласны. Но фіґлі боком. Бо документ, о котрім є бісіда, выникнув на словацькій державній інштітуції, на конференції, котру тота інштітуція орґанізовала.

Документ має десять пунктів, і окрім пунктів тіпу „бла-бла-бла“ суть там і барз інтересны, як єм спомянув, аж інквізічны статі. Наприклад пункт о тім, же, „науковці“ одсуджують елімінацію ролі Українців у реґіоні Карпат і маніпулації з метов прискоріня асімілації того етніка, головно його діліня на різны народности, котре є проти історічных і науковых фактів. Гей, іщі все можеме думати, же участны конференції пришли на даяку дотеперь вшыткыма скрывану інформацію, же їх хтось ділить міджі собов. Але ніт. Бо такой далшый пункт вшытко пояснить. А не требало на то ани Шерлока Голмса, жебы таємніцю того, о чім пише україньска інтеліґенція, вырішыв.

В далшім пункті інтеліґенція із конференції пише, же хоснованя стародавного історічного „самоназваня Українців – Русин/руськый“ про называня „нового“ народа є антіннауковым і неприпустным. Докінця то має служыти на дестабілізацію україньского народа і державы Україна. Докінця ся Українці мають домагати в державах, де жыють, хоснованя сучасного свого названя, а історічны названя мають хосновати із належным уточніньом. В куртім тлумачіню – вшыткы сьме Українці, і Русины суть Українці, тоты, што бісідують, же суть Русины – Русины, розбивають нелем народ, але і державу. Но і наприклад в такій Братіславі бы требало жадати, жебы нас вшыткых переписали на Українців. То ту уж раз было, панове науковці, такы думкы, котрым ся каждый мав підрядити, гейже?

По пунктах, котры суть своїм тоном на граніці міджі Святов інквізіціов і ідеолоґічным одділіньом комуністічной партії в часі найтвердшого сталінізма, науковці вказуюзь і своє людьске лице, кідь нам в пункті чісло шість „неспохыбнюють мати право хосновати закарпатьскы, северны і южнолемківскы, гуцулскы і бойківскы діалекты і таксамо пробовати з них робити літературны языкы,“ но припоминають вєдно із тым, же і так то буде україньскый язык, бо такы суть резултаты славістів, і вшытко є то лем часть україноязычного простору. Аж ся мі легше дыхать, же писаньом русиньскым літературным языком не розбивам Україну, і нихто ня за то не хоче дати до арешту. Велика подяка україньскым науковцям.

І теперь вже досправды фіґлі боком. Участны конференції до заключінь дали і то, же о резултатах конференції ся має інформовати як шырока верейность, так і компетентны орґаны одповідных країн. На нич інше, як то, же будуть інформованы компетентны орґаны, не чекам. Докінця можу помочі і інформовати їх скоріше, як науковці зо Свідника.

Тяжко собі днесь представити науковця, котрый бы повів, же Ґалілео Ґалілей не має правду, бо науковці в часі, коли він жыв, так само говорили, же не мать правду, і їх знаня з наукы тому ани не досвідчовали, жебы мав правду. Покля в такім духу, же Русины суть Українці, днесь бісідують україньскы науковці, свідчіть то лем о тім, же ся заставили десь в часі, вже ани не бісідую о тім, же в ідеолоґічно зафарбленім часі. А не є то ани нич нове, з тов теорійов ся стрічаме часто. Говорять то різны люди, різны „русиньско-україньскы“ орґанізації і їх лідры…

Што але є нове, то є то, же такый документ выникне на державній інштітуції, в Словацькім народнім музею – Музею україньской културы, причім на Словакії є вызнана русиньска народность і має вшыткы права і обовязкы, як і іншы народностны меншыны. Русины суть повноправныма жытелями Словакії, на котрых односить ся, покля знам іщі все платна, Конштітуція Словацькой републікы, де є написано, же каждый має право свободно рішати о своїй народности, же ся заказує будьяке овпливньованя тото вырішованя і вшыткы способы натиску напрямены ку однародньованю.

Покля дотеперь тоты самы теорії ішли лем од індівідуалных людей, ці обчаньскых, што ся тяжко правно доказує, же іде о порушованя Конштітуції, бо зясь каждый має право на свій погляд, теперь выникнув документ на державній інштітуції, фінанцованій державов і вшыткы державны інштітуції бы мали решпектовати то, же Русины суть вызнанов меншынов, і покля з них хтось хоче робити дашто інше, докінця іде бісідовати, што Русины можуть і што не можуть, потім ся важно треба задумати над тым, як ся дотримує Конштітуція, і покля ся не дотримує, мали бы з того быти про одповідных выводжены конзеквенції.

Так лем сміло, панове науковці, інформуйте людей о своїх заключінях, а інформуйте о них і державны орґаны. Будете так лем інформовати о тім, же порушуєте конштітуцію. І покля Словакія є правным штатом, потім бы основный закон державы мав быти над вашов Святов інквізіціов. І втогды єм зведавый на резултаты.

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm)

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА