В Празі опдрезентують выданя часопису Plav присвяченого русиньскій літературі

Plav – то чеськый часопис про світову літературу, якый выходить од 2005-го року. Чісло 8 із 2023-го року є присвячене русиньскій літературі, і часопис презентує досправды шыроку шкалу літературы карпатьскых Русинів.

Із той нагоды одбуде ся 23-го октобра 2023-го року в Чітальні Unijazz в Празі мултіжанровый вечур, котрым одпрезентує ся русиньске выданя часопису. На участных чекать нелем чітаня русиньской літературы в чеськім перекладі, але так само музика ці авдіовізуалны проєкції.

„Путовати будеме од польскых Лемків через стихы із україньского Закарпатя аж ку войводиньскому сельскому ундерґроунду,“ пишуть орґанізаторы презентації часопису Plav.

Одкрыли двері

Як ся пише у вступнім слові русиньскій літературі присвяченого выданя часопису Plav, кедь зачали глядати сліды русиньской културы, історії розметаной по „вшыткых чортах“, наперед то вызерало, же скінчать напорожньо.

„Но старчіло найти правилны двері, і одкрыв ся перед нами невіроятно бодрый світ русиньского возроджіня. Боротьба за властный язык, літературу, традіції і народне припознаня ся діє передовшыткым внутрі русиньской комуніты, а чоловік звонка на першый погляд легко не збачіть го. Мы зато вырішыли одкрыти тоты двері і вам,“ пишуть своїм чітателями членове редакції.

З концепційов русиньского выданя часопису поміг редакції Михал Павліч із Інштітуту русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові. Світ поезії Лемків вказала творцям выданя літераторка і універзітна професорка Олена Дуць-Файфер.

„Світ сурового панку, сельской маґії і польных страшків сербской Войводины, де русиньска култура росне може найплодніше, нам приближыв їй запаленый пропаґатор і перекладатель Марош Воловар.“

Сліды Русинів наконець творців привели аж до Споєных штатів Америкы, де надвязали співпрацу з Елейн Русинко, яка у своїм есеї дає ключ до того, як русиньскій літературі глубше порозуміти.

Богата презентація русиньской літературы

У выданю, котре є присвячене Русинам, мож найти досправды богату презентацію русиньской літературы, але і шыршы контексты.

Выданя обясгує розговор з Кветославов Копоровов із Інштітуту русиньского языка і културы Пряшівской універзіты, споминаный есей Елейн Русинко, але і творы русиньскых авторів досправды з цілой Карпатьской Руси, як і з діаспоры на нижній землі.

Із презентованых русиньскых авторів мож спомянути мена як Іван Петровцій, Юліан Надь, Петро Мурянка, Славко Винаї, Наталія Дудаш, Марія Мальцовска, Володимір Фединишинець, Юрко Харитун, Олена Дуць-Файфер, Даніела Капральова, але і далшых.

Святочна презентація

Споминану святочну презентзацію русиньского выданя часопису Plav одкрыє фотоґраф і філмовый куратор Томаш Вобожіл із своїм авдіовізуалным проєктом іншпірованым чехословацьков Підкарпатьсков Русьов і добовыма знимками Войтєха Сука.

В рамках події буде і діскусія з Аґатов Пілатовов, вызначнов русиньсков діятельков у Чеській републіці, походжіньом із Підкарпатя. Музичный проґрам забезпечіть Богдан Райчинець, котрый вєдно із Світланов Райхел заграть русиньскы народны співанкы з Підкарпатя.

Перформанції із урывками текстів із русиньского выданя часопису Plav буде презентовати актор Адам Кратохвіл.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА