Выпрофілованый

Є добрым звыком не крітiковати владу і премєра першых сто днів, одколи возьме власти до своїх рук. Кедьже то маєме на Словакії за собов, сміло ся можеме задумати над тым вопросом: Quo vadis меншынова політіка під веджіньом премєра Іґора Матовіча?

Самособов, береме до відома складну сітуацію, в котрій премєр перевзяв із своїм кабінетом країну, кедь мусив рішыти крізу в повязаню з пандемійов нового тіпу коронавірусу. Но од того часу в Дунаю перетекло вельо воды, а нелем в нім. Сітуація є моментално на Словакії стабілізована, рішыло ся уж і много справ, котры не мають нич з крізов, і котры суть у проґрамовім выголошіню, яке влада прияла, лем меншыны якось зіставають у Матовіча боком.

Гей, Матовіч зробив єден великый крок, але і тот скінчів ся неславно. Перед сторічніцьов Тріанону покликав на рецепцію передставителів словацькых Мадярів, котрых часть выужыла, або знеужыла сітуацію, залежыть з котрого боку на ту будеме смотрити, жебы му там передати свій Меморандум мадярьской комуніты, в котрім выразили свої претензії.

То премєра розъїло і на далшы подобны стрічі якбач так скоро дяку не буде мати, і з політічнов партійов, котра за меморандумом стоїть, і котру він сам вабив на свій кандідачный список перед выборами, так скоро комуніковати бізовно не буде.

Але і кебы тота стріча не допала так, як она допала, не треба собі робити даякы великы надії, же то мало дашто з меншыновов політіков. Як вже было спомянуто, Матовіч мав інтерес о голосы Мадярів, і зато хотів мадярьску непарламентну партію під свої крыла. По выгратых выборах, коли жадна мадярьска партія не перешла до парламенту, премєр іщі веце чув можливость притягнути під себе мадярьского воліча, і так зробив історічный крок. Покликав собі на так важну річніцю про Мадярів їх представителів, жебы вказав свою добру волю.

Але то не має нич з меншыновов політіков. Є то нормална внутрішня політіка і боротьба о голосы Мадярів. По друге, є то загранічна політіка, прихылити сімпатії Віктора Орбана ку своїй особі. Нич веце.

Кедь выхабиме „тріаноньску стрічу“, і то, же на навщіві в Будапшеті говорив з Орбаном о народностных меншынах (розумій словацькій в Мадярьску і мадярьскій на Словакії), пак уж властно не є барз што споминати. Народностны меншыны реално Матовіча не інтересують. Чоловік, котрый за тыждень знать выпродуковати веце статусів на сіті Facebook як дахто за цілый рік, не спомянув собі наприклад ани на День Русинів, хоць собі на то спомянула презідентка, уповномоченый про меншыны, а наслідно і далшы політіци. Премєр не мав потребу писати о тім, мав іншы темы.

Ніт, не хочеме повісти, жебы даякых попередніх премєрів екстремно тема меншын інтересовала, але мінімално в парламенті, кедь не прямо у владі, была все політічна сила з тов аґендов, котра тему народностных меншын акцентовала. Днесь тому так першый раз не є за цілу історію Словакії, і так є омного потребніше про членів народностных меншын, а не лем той мадярьской, чути, же меншыны не суть окрайовов темов, котрій старчіть наляти даякы грошы на музику і танець.

То самособов не значіть, же є вшытко плано. Стрічі трьох міністрів – културы, справодливости і школства, з уповномоченым про народностны меншыны свідчать о тім, же хтось думать і на то, чому ся завязали у проґрамовім выголошіню.

Але ту властно треба конштатовати, же фунґує то, чого ся затля Матовіч не дотулив. Кедьже натеперь зохабив премєр у функції Ласла Буковского, котрый став уповномоченым іщі за бывшой влады, його уряд продовжує в зачатых процесах і роботах і має намагу комуніковати з новов владов, жебы вшытко наштартоване ішло дале, а зачали ся і далшы процесы. Вопросом є, як то буде вызерати, кедь там премєр досадить даюкого „свого чоловіка“, кедьже премєрів політічный рух ниґда з меншынами нич не робив і в проґрамі його руху о меншыновій політіці не найдете ани крапку.

Іґор Матовіч є ясно выпрофілованый політік, котрый собі так може іщі спомяне на Мадярів, покля з того може мати політічны пункты, але реално жадну меншынову політіку од нього не мож чекати.

І так ся треба лем надіяти, же ся дакотрых справ односно меншын ани не дотулить і зохабить то на людей, котры тому розуміють. По сто днях ся потверджує, же будь будуть меншыны рішыти коалічны лібералы з SaS, котры на то мають людей і проґрам, або буде меншынова політіка лем обчаснов авантуров.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Wikimedia.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА