lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
No Result
View All Result

Кошык єст порожній.

lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
No Result
View All Result

Кошык єст порожній.

lem.fm - Радийо Руской Бурсы
No Result
View All Result

130 років од народжіня Александра Ільницького

Петро Медвідь Петро Медвідь
16. 1. 2019
» З істориі
13-го януара минуло 130 років од дня, коли народив ся русиньскый священик, церьковный діятель, журналіста, но і радник мадярьской влады, котрый быв русиньской націоналной орьєнтації, но мадярьской політічной орьєнтації – Александер Ільницькый. Його жывотна доля, вдяка його політічному і реліґійному пересвідчіню, закінчіла ся в совітьскім лаґрі.

Народив ся Александер Ільницькый 13-го януара 1889-го року в Чорнотисові (Чорный Ардов) на Підкарпатю. По закінчіню штудій в Сату Маре быв у 1914-ім році рукоположеный на ґрекокатолицького священика і два рокы служыв як помічный священик в селах Ільниця і Великы Лучкы. Од 1916-го року быв секретарьом (нотаріусом) Мукачівской ґрекокатолицькой єпархії в Ужгороді, і на тій посаді діяв аж до 1931-го року. Од 1930-го року быв каноником єпархії.

Вызначна особность єпархії

Александер Ільницькый рахує ся за єдну із найвызначнішых особностей Ґрекокатолицькой церькви на Підкарпатьскій Руси. Причін є на то веце.

Ільницькый мав важну актівну роль при позаставліню пошырьованя православя на Підкарпатю як голова Централной канцеларії обороны віры і Місійного общества про пошырьованя віры. Но так само і як редактор церьковных періодічных выдань, конкретно Душпатырь (рр. 1924 – 1938), Миссійный вѢстникъ (рр. 1931 – 1938), Миссійный календарь (рр. 1935 – 1944), Добрый пастырь (рр. 1932 – 1942) і БлаговѢстникъ (рр. 1939 – 1944).

Од 1920-ых років Александер Ільницькый одкрыто выступав проти комуністічной ідеолоґії і Совітьского союза. Односно той темы мож спомянути головно його брожуру, котру выдав у 1927-ім році під назвов Что даетъ комунизмъ русинамъ Подкарпатья. Вказовав на небезпеку, котра грозить хрістіаньскій Европі із боку Совітьского союзу.

Вітаня Мадярьска

Александер Ільницькый належав до той части русиньской інтеліґенції, котра і по роспаді Авсро-Угорьской монархія зістала вірна ідеї великого Мадярьска і снила о його обновліню.

Перед зачатком Другой світовой войны, коли Чехословакія находила ся в політічній крізі завдякы Мніховскому діктату і Віденьскому арбітражу, Александер Ільницькый одкрыто вітав „навернутя“ Ужгорода і южных районів Підкарпатьской Руси до складу Мадярьска у 1938-ім році, як і анексію решты теріторій Підкарпатя у 1939-ім році. Як вірный адепт нового режіму быв призначеный головным радником реґента – комісаря на теріторії Підкаратя, і став депутатом Верьхньой коморы мадярьского парламенту. Радник стояв у чолі вісемчленной ініціатівной і порадной комісії, котра была менована мадярьскым премєром.

В тім часі быв так само редактором дакілько русиньскых ґазет, котры выходили під різныма назвами в різнім часі: Нова недѢля (рр. 1938 – 1939), Карпатска недѢля (рр. 1939 – 1941) і Недѣля (рр. 1941 – 1943).

У 1941-ім році было засноване Подкарпатское общество наукъ як перша наукова і културна інштітуція на Підкарпатьскій Руси, котра была русиньского прямованя. Тото общество окрім выданя літературы мало на старости і кодіфікацію русиньского языка, што ся подарило выданьом ґраматікы Івана Гарайды. Першым председом общества быв Антоній Годинка. Но од 1942-го року, аж до кінцю діялности общества у 1944-ім році вів общество як раз Александер Ільницькый.

Окремый народ

Хоць Ільнциькый быв промадярьской орьєнтації, што дотулять ся політічного пересвідчіня, быв Русином.

Александер Ільницькый говорив о Русинах як о окремім „угроруськім народі“, Найліпше його точку погляду характерізує нарис Мадярское правительство и народный языкъ подкарпатскихъ русиновъ, котрый вышов у 1943-ім році.

Смерть в лаґрі

У 1943-ім році вмер єпіскоп Мукачівской ґрекокатолицькой єпархії Александер Стойка. По його смерти быв призначеный за адміністратора єпархії Ільницькый і на тій посаді быв аж до марца 1945-го року.

Кедь пришли на теріторію Підкарпатя Совіты, такой ся о Ільницького їх орґаны зачали інтересовати. В марці 1945-го року го арештовала совітьска контрарозвідка СМЕРШ і обвинили го з колаборації. У арешті му зарпопоновали компроміс: перейти на православя, помагати ліквідації Ґрекокатолицькой церькви, за што му было обіцяне пропущіня і стягнутя обвиніня.

Ільницькый такый „компроміс“ не прияв. Быв одсудженый на 25 років у лаґрах ҐУЛАҐ за співпрацу із фашістічным Мадярьском і антісовітьскы выступы. Занедовго по тім  в році 1947 вмер в сепарачнім лаґрі в Томску. Точна дата його смерти не є знама.

Статя оброблена за: П. Р. Маґочій: Енциклопедія історії та культури карпатських русинів, I. Pop: Podkarpatská Rus – osobnosti její historie, vědy a kultury.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА

ShareTweet

Повязаны дописы

На Дуклі і у Свіднику суть похованы тісячі вояків

5. 5. 2025

80 років од кінця войны: Зрадили сьте нас, споминав русиньскый вояк

9. 4. 2025
Польковиці 103,8 МHz
Ґорлиці 106,6 MHz

Łemkowie są…

  • Ruska Bursa / Руска Бурса
  • Nadawca / Про наше радийо
  • Cyfrowa Biblioteka RB / Діґітальна біблiотека РБ
  • Знимкы
  • Контакт
lem.fm - Радийо Руской Бурсы
Радийо Руской Бурсы
Руска Бурса

Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Публикация выражат лем погляды автора/авторів і не може быти принимана як офіцияльне становиско Міністра Внутрішніх Справ і Адміністрациі.
Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
© Copyright lem.fm, 2025. Вшыткы права застережены.

No Result
View All Result
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
Manage Consent
To provide the best experiences, we use technologies like cookies to store and/or access device information. Consenting to these technologies will allow us to process data such as browsing behavior or unique IDs on this site. Not consenting or withdrawing consent, may adversely affect certain features and functions.
Functional Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Manage options Manage services Manage {vendor_count} vendors Read more about these purposes
View preferences
{title} {title} {title}