Русины стрітили ся із представителями Рады Европы

Словацька републіка передложыла 11-го януара 2024-го року 6-ый репорт о імплементації Рамкового договору Рады Европы о охрані народностных меншын, котрого є сіґнатарьом.

Незалежный порадный комітет про Рамковый договор того часу робить оцінку того документу. В рамках того процесу од 20-го до 24-го октобра 2025-го року делеґація в складі трьох представителів Комітету і єдного члена секретаріату є на Словакії, робить моніторінґ, і стрічать ся із владныма урядниками, представителями самосправ, конзултує із окремыма орґанами, а так само стрічать ся із представителями народностных меншын.

На Словакії є в делеґації Комітету Еґлі Пантелакіс із Кіпру, Інґеборх Бірні-Гавенґа із Голандії, Шарунас Ліекіс із Литві, а за секретаріат Мексім Ію із Франції.

У віторок 21-го октобра представителі Рады Европы стрітили ся в Пряшові в просторах Словацького народного музея – Музея русиньской културы із представителями русиньской народностной меншыны.

На стрічі были участны членове Рады влады Словацькой републікы про народностны меншыны за Русинів Петро Медвідь і Мілан Ян Піліп, директорка русиньского музея Люба Кральова, робітничка Інштітуту русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові Зденка Цітрякова, директорка Основной школы з матерьсков школов в Кленовій (з навчалным языком русиньскым) Марцела Рунянинова, і педаґоґ той школы Маріян Гапак.

Іщі перед стрічов, членове Рады влады мали можливость выповнити анкету із 39-ма вопросами. Тоты были розділены на области – общі вопросы, освіта, медії, злочіны із ненависти і ненавистны проявы, хоснованя русиньского языка в уряднім контакті, културны актівности, соціално-економічный сектор і сектор здравотництва, процес вырішованя і білатерална або мултілатерална співпраца.

Експерты із Незалежного порадного комітету про Рамковый договор пришли на стрічу приготовлены, і найвеце інтересовали ся темами, котры были з боку Русинів ідентіфікованы як найвеце проблемовы.

Найдовша фахова діскусія почас стрічі была на тему школства, котру Русины і ідентіфіковали як найвекшу вызву, яку треба рішыти. Русиньскы представителі експертам із Рады Европы детайлно описали вшыткы проблемы, із котрыма стрічать ся русиньске школство, спомянули злу сістему фінанцованя, котра зневыгоднює малы школы ці факт, же послідні русиньскы учебникы были выданы у 2010-ім році.

На стрічі бісідовало ся і о далшых проблемах, включно русиньскых медій на Словакії, проблемах із русиньскым высыланьом в Словацькій телевізії і Словацькім радію, проблемах при фінанцованю народностной културы але діскусія была і о можливостях, котры мають ці не мають Русины, жебы вырішовали у ділах, котры ся їх дотуляють, самы.

90-минутовы стріча принесла представителям Комітету комплексный образ о проблемах, із котрыма Русины на Словакії стрічають ся.

Експерты на основі репорту, котрый подала Словацька републіка, але і стріч, котры выконали на Словакії, пак передложать документ, в котрім окрем іншого будуть рекомендації про Словакію, котры недостаткы бы мала рішыти.

Представителі Русинів у анекті, котру передом выповнили, звернули увайу експертів і на факт, же доднесь суть спераны права Русинам на Україні, хоць тота держава так само є сіґнатарьом Рамкового договору Рады Европы о охрані народностных меншын.