Мандела

5-го децембра перешла цілым світом звість, же вмер Нелсон Мандела. Першый Йюгоафриканьскый презідент, нагородженый Нобеловов премійов за мір. Вже мало хто знав, же Мандела быв аж до року 2008 в США записаный в списку терорістів. Хто быв властно тот чоловік, котрому ся на погріб пришло поклонити тілько вызначных людей світа?

Мандела вже як молодый вступив до політічной опозіції проти режіму білой меншыны, котра утисковала політічны і економічны права чорной векшыны. Перебачте, же днесь не єм політінчно коректный і пишу о білых і чорных, лем не знам, як то без образків в радію іншак пояснити. В 1942 році ся став членом Африканьского народного конґреса, з котрого о два рокы пізніше засновав дінамічнішу Ліґу молодых. По 1948 року, коли вольбы выграла Народна партія із єй політіков апартеіду, Мандела вів народный конґрес в кампані проти несправедливым законам. Мандела быв спочатку пересвідченый, же одпор проти владі має быти ненасилный. Концепцію озброєного боя прияв аж в 1960 році, коли быв в Шарпвілі застріленый неозброєный демонштрант і Африканьскый народный фронт а далшы ґрупы, котры войовали проти апартеіду, были заказаны.

Далша доля є вже знаміша. Дістав ся до арешту, де сідів аж до 1990 року. В 1988 році быв нагородженый Сахаровов премійов, в 1993 році Нобеловов премійов за мір, од брітьской кральовной Алжбеты ІІ. Дістав Металь святого Йоана а могли бы сьме продовжовати. Не є то але потрібне, бо увагу бы єм хотів звернути на штось інше.

Мандела, хоць в істым часі прияв концепт озвроєного ґвалту, і Америка його означіла за небеспечного терорісту довєдна з цілов його партійов, ся наконець записав як чоловік міротворця. Днесь нихто не позерать на то, што зробив плане і ці то стояло людьскы жертвы. Днесь є то про світ герой, котрый цілый жывот посвятив бою за права свого народа. Не буду писати о тім, якый на то маю погляд я. Інтересніше є штось інше.

Русины цілы рокы бойовали за свої права і на Україні боюють доднесь. Дакотры їх лідры суть означованы як сепаратісты, тоты, котры хотять розбити державу, і так дале. Притім, Русины ниґда в історії не выкликали жадну аґресію а не роблять так ани днесь, але повно решпектують то де жыють. Лем законныма средствами хотять здобыти тото основне, што належыть каждому чоловіку. Своє вызнаня і право брати учать на рішаню політікы.

Мандела бы ниґда не дістав Нобелову премію за мір, днесь бы сьме може бісідовали, же вмер найвекшый тероріст світа, кібы ся не змінила точка погляду світу на політіку апартеіду і люди собі не усвідомили, же тоту найвекшу неправость робила якраз Югоафриканьска влада. Русиньске возроджіня не мать кров на руках. А вірю, же ниґда не буде мати. Напрік тому маєме і одсудженых людей. А нелем теперь, і в історії. Но надіям ся, же раз ся прийде світ поклонити і нашому Манделови, котрый навеце ниґда не зволив путь ґвалту. То буде втогды, кідь світ конечно змінить точку погляду і вызнать, же неправость цілы рокы была а на Україні і теперь є роблена на Русинах.

Петро Медвідь, Пряшів

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm)

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА