Міджі танцьом, співом і вольбами

В неділю будуть проходити на Україні вольбы. Світ на них буде смотрити, і буде чекати, як скінчать. Хто вольбы выграть і якый напрям по вольбах дістане Україна. Кідь мам быти щірый, од вольб на Україні не очекую аж так вельо. Бо вольбы, то не суть Deus ex machina, котры ввойдуть до оповіданя і без огляду на лоґічность цілой дії, вшытко вырішають за єден момент. А вольбы ани не суть Tabula rasa. Не зачінать ся цілком наново, як непописаный папірь. Бо, як то і теперь видіти на предволебных оглядах на Україні, люди будуть векшынов волити зясь тых самых політіків, котры Україну десяткы років тягали до днешньой сітуації, лем з тым розділом, же ся днесь позґруповали до партій під іншыма назвами і дакотры не потребовали ани то, і кандідують під тов самов значков, як дотеперь.

Самособов, позітівом резултатів, котры маєме к діспозіції вдяка предволебным анкетам, є то, же ся не потверджує, жебы Майдан ескаловав на верьх політічной гітпарады радікалны партії ці рухы тіпу Свобода або Правый сектор. Тот другый є цілком мімо і Свобода може обстати гірше, як в попередніх вольбах. Лемже проблемом україньской політікы про мене, в націоналістічных рамках, не є силніша або слабша позіція спомянутых двох субєктів, але то, же поєдна порція націоналізму є в україньскій політіці притомна майже у вшыткых політічных партіях. Тадь ани перша „проевропска“ премєрка Юлія Тимошенко не змінила позіції в одношіню ку Русинам, але стояла на тім самім боці барікады того вопросу, як стоїть і Свобода ці Правый сектор. Яка шумна згода, гейже?

І зато, не очекую вельо. Докінця єм скептічный в одношіню ку рішаню русинського вопросу на Україні. Оно, причіна ся все найде, чом ся не дасть, але головно, вольбы самы о собі не суть змінов. Они можуть быти лем зачатком зміны. Лемже зміна, то процес, процес в котрім ся мусить зачати зміняти думаня як політікв, так і жытелів державы. Не дасть ся багнути по Европі і европскых вартостях і вєдно з тым хотіти зохабити собі свої неевропскы, недемократічны моресы і політіку. Не дасть ся хотіти быти сучастьов свободного мултікултурного простору Европы і не знати выходити зо своїма меншынами, не дати їм дыхати, не дати їм права, зневажовати їх і раховати їх за нич.

Якраз тото мі в цілій діскузії од Майдану аж по вольбы браковало. Єдинов діскузійов была діскузія о тім, же Україна хоче европскый напрям. Але де была діскузія о тім, што вшытко сьме про тото валушны зробити, чого ся зречі, де была діскузія о людьскых правах, о правах меншын, покля не рахуєме діскузію в котрій бісідовали танкы і збрані?

Од вольб на Україні про Русинів не очекую вельо. Подля оцінок будуть в парламенті переважно сідіти тоты, котры нас доднесь не вызнали. Тоты, котры там вже сіділи, але не проявили жадну намагу, жебы нас вызнали. Чом бы то мали зробити теперь? Они предці не прийдуть як Tabula rasa. Они вже суть пописаны і мы в них знаме аж барз добрі чітати. Мы знаме, же їх думаня є в одношіню к Русинам націоналістічне і не европске. По вольбах не прийде Deus ex machina, котрый напрік нелоґічности вшытко змінить і Русинів буде чекати америцькый „гепіенд“. Бо і рішаня того вопросу мусить быти лем процес, в котрім Україна і Українці змінять своє думаня. І все, кідь треба змінити самого себе, все є то тот найтяжшый процес, котрый выжадує признаня собі своїх хыб і мылок.

Од вольб не очекую вельо. Не очекую в одношіню к Русинам вельо ани од новозвоелных депутатів Україны. По вольбах очекую але вельо од нас самых, од Русинів. І кідь до політікы не прийдуть цілком новы люди, і кідь то не будуть люди, котры якымсь способом не суть продовжованьом політічной културы ці некултуры, котра на Україні є, але і так є то новый зачаток. І тот новый зачаток бы сьме мали схосновати мы. Не так, же буде чекати, як нам нашы права на Україні впадуть з неве як мана Жыдам в Старім завиті, але так, же зачнеме новый, іщі міцнішый тиск на то, жебы нашы права, котры нам належать, были нам признаны. І то барз благосклонно, з акцентованьом того, же можеме зробити грубу чару за тым што было, і зачати наново. Тота груба чара бы, кідь україньска політіка хоче досправды до Европы, мала быти выгодна про них, не про нас. Такый дарунок, кідь є дахто розумный, ся не одмітать. На тім тиску але не можуть робити лем Русины на Україні, але мы вшыткы. Лем цілосвітовый тиск, лем міцне вызначіня того, што є потрібне, кідь хтось досправды думать жыти подля демократічных вартости, може дашто змінити. Але не чекайме, же то за нас зробить Америка ці Брусел, покля то не зроблять нашы орґанізації. Міджі танцьом і співом бы сьме то могли стигнути.

Петро Медвідь, Пряшів

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm)

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА