Іщі же не маєме державу…

Новозволена презідентка Словацькой републікы Зузана Чапутова не мінить образ Словакії лем в тім, же є першов женов на тій посаді. Мінить го і позіційов односно народностных меншын. Дакус іншый приступ односно меншын в тім самім часі вказує словацькый парламент.

Зузана Чапутова, котра цілый час кампані, а і по своїм зволіню акцентовала, же хоче быти презідентков вшыткых гражданів, зробила по публікованю іщі неофіціалных резултатів велике ґесто, котре собі треба барз добрі запамятати. Як першый чоловік выбратый до функції презідента подяковала людям, котры пришли ку выборам, нелем по словацькы, але і в языках штирьох найвекшых народностных меншын – по мадярьскы, русиньскы, чеськы і ромскы. А то сьме ту мали презідента карпатьского Німця, котрый ся тематіков меншын нияк не занимав. Самособов, є теперь на презідентці, як буде ньов презентована позіція односно меншын вызерати в практіці. З істотов мож повісти, же меншыны то будуть слідовати. Но уж лем тот першый крок дає нам сіґнал, же меншынова політіка на Словакії може дістати свою покровительку і в презідентьскім палаці, што бы была цалком нова, а нелем на Словакії, сітуація.

Покля бы ся меншыны могли холем дакус тішыти, а теперь без огляду на то, ці мали в мерьку іншого кандідата на презідента або ніт, же є надія на іщі ліпшый меншыновый клімат, радость псує цірк, котрый вказує словацькый парламент, якый минулый тыждень підпорив новелу закона о державных сімболах.

LEX DAC, як го вже назвали мадярьскы медії, є прикладом точно ціленой діскрімінації par excellence. Навеце діскрімінації меншын. Aле властно ішло лем о єдну меншыну, про котру передкладателі із націоналістічной владной SNS, просадили в новелізації абсурдну справу.

Вшытко то зачало полеміков націоналістів із Словацькым гокейовым союзом, котрый минулый рік представив новый „brand” гокейовой репрезантації. Новый дізайн выкликав неґатівны реакції, бо подля дакотрых політіків і части жытелів зневажовав державну сімболіку. Проблем быв у тім, же гокеїсты не мали мати на дресах словацькый ерб як го знаме, але сімбол, котрый припоминать словацькый ерб, но три верьшкы і двокрест были зроблены з гокейок. Гокейовый союз даремно поясньовав, же то не мать быти словацькый ерб, але лоґо союзу (уж нияк не мало іти о зневажованя сімболу), не помогло. Паталії коло дресів, котры наконець будуть з класічным словацькым ербом, завершыли ся новелізаційов закона о державных сімболах, но там ся дістала іщі єдна куріозна статя.

Подля новелізації закона, котра зачне платити 15-го мая, кедь ся нич не стане, наприклад бы то міг не підписати презідент і вернути до парламенту, ся гімна іншой державы грать, або співать, лем кедь є присутна делеґація той державы. Штроф за переступліня закона аж до 7000 евр.

Означіня LEX DAC, котре собі закон выслужыв од мадярьскых медій, одказує на то, же іде досправды о справу рішіня фотбалового клубу FK DAC 1904 з Дунайской Середы. Неофіціална башта мадярского фотбалу в найвысшій словацькій фотбаловій ліґі є терньом в оку неєдного „родувірного“ Словака. Кедь чує, же на штадіоні зачнуть фотбаловы хуліґаны співати мадярьску гімну, мусить то быти про такого чоловіка пекло. Не буду коментовати фотбаловых хуліґанів, тоты суть єднакы без різніці народностей. Вопросом є, ці ся такым способом рішають законы, же на основі даякых хуліґанів на штадіонах ся карають народностны меншыны.

Новелізація закона є престрашна окропность. На Словакії є вызнаных 13 народностных меншын, з того лем дві суть бездержавны. Є абсолутно нормалным, же покля народностны общества, орґанізації, інштітуції святкують даякы свої свята, окрім словацькой гімны заграть ся і гімна державы, котра є їм матерьсков. Є то предці часть їх ідентічности, културы. Днесь там будь будуть мати презідента, премєра або не знам кого, може амбасадора, жебы могли заспівати або заграти свою гімну, іншак можуть дістати штроф аж сім тісяч. Уж виджу, як будуть представителі Мадярьска ходити до каждого малого села на кажду єдну про село вызначнішу подію, жебы собі могли Мадярі на Словакії заспівати леґално гімну. Хворе.

Іщі же не маєме державу, могли бы собі Русины повісти і тішыти ся, же русиньска гімна не є гімнов жадной державы і так бы нам при орґанізованю нашых подій не мали грозити жадны кары, кедь заспіваме або заграме свою гімну. Но з тым ся успокоїти не мож. Словакія вказує моментално два образы. Єден репрезентує презідентка, другый парламент. Тот другый зачінать быти дакус небезпечный.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Wikipedia.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА