Блаженішый і блаженый

Друга половина децембра минувшого року принесла русиньскым ґрекокатоликам радостну вість.

Ватікан офіціално оголосив, коли і де одбуде ся беатіфікація далшого великого сына нашой Церькви і нашого народа – Петра Павла Ороса. На фоні публікованых інформацій можеме задумати ся над одказом, котрый приходить вєдно з тым, де беатіфікація одбуде ся.

Признайме, дакус довше то тырвало. Тадь іщі в авґусті 2022-го року быв потвердженый декрет о беатіфікації Слугы Божого Петра Павла Ороса. Інформація о даті і місці пришла аж в децембрі 2024-го, а беатіфікація одбуде ся в місяці май 2025-го року. Чом тот процес быв такый довгый, то зохабме на іншых, а то ани не є теперь основне.

Омного інтереснішым є, што можеме чітати з того, же беатіфікація одбуде ся в Білках, в послідній офіціалній парохії Ороса, на теріторії Мукачовской ґрекокатолицькой єпархії.

Кедь смотриме на нашу русиньску Церьков, на наслідників Ужгородьской унії, на штруктуры, котры выникли одділіньом ся од Матери Церькви – Мукачовской єпархії, пак дикы рокы комуністічной насилной православізації принесли нам вже штирьох блаженых.

В новембрі 2001-го року у Ватікані, на Площі святого Петра, Папа Римскый Йоан Павел II. выголосив за блаженых двох нашых мучеників. Быв то пряшівскый єпіскоп Павел Петро Ґойдіч, і „інкултурованый Русин“, хоць походжіньом Моравак – єромонах Мефтодій Домінік Тырчка.

Самособов, беатіфікація у столиці Католицькой церькви, самым Папом, має свою престижность. На другім боці то в тім припаді далеко од людей, меджі котрыма блажены, якы підвышують ся на престол, діяли. А так само треба повісти, же то не была беатіфікація лем тых двох мучеників, были двоми з веце втогды выголошеных.

Іщі перед тым, в юні 2001-го року, тот сам Вселеньскый Архієрей выголосив за блаженого мукачовского єпіскопа Теодора Ромжу. Беатіфікація одбыла ся у Львові. Тоту беатіфікацію оцінюю найкрітічніше.

Папа знова міг зробити беатіфікацію у Ватікані, або десь на теріторії Україны, тадь то „єдна теріторія“, єдна держава. Но не стало ся так.

Папа добрі знав апетіт Україньской ґрекокатолицькой церькви од початку 1990-ых років – дати собі на танір Мукачовску єпархію – церьков свого права. Наперек тому єпіскопа Мукачовской єпархії выголосив за блаженого у втогдышній столиці Україньской ґрекокатолицькой церькви.

В тім припаді, уж лем як ґесто якогось такту,  бы сьме на сто процент были вдячнішы за беатіфікацію в Римі.

У 2003-ім році тот самый Йоан Павел II. выголосив за блаженого дотеперь четвертого мученика, котрый походить із Церькви русиньской традіції. Быв то помічный пряшівскый єпіскоп Василь Гопко. Беатіфікація одбыла ся в Братіславі, de facto і de iure на теріторії втогдышньой Пряшівской єпархії, але было то скоріше на теріторії римокатолицькій, далеко од русиньскых Карпат, скапчане вєдно з беатіфікаційов римокатолицькой монашкы Зденкы Шелінґовой.

Пятый мученик походячій із Церькви, яка несе заповідь Ужгородьской унії – за котру вмерали вшыткы попередні спомянуты, Петро Павел Орос, стане першым блаженым, котрого беатіфікація одбуде ся на своїй землі, на землі, на котрій діяв, меджі людми і потомками тых людей, про котрых служыв.

То велике діле само о собі, і то велике діло і в шыршім контексті. Папа знова міг зробити беатіфікацію у Ватікані, або десь на теріторії Україны, тадь то „єдна теріторія“, єдна держава. Но не стало ся так.

А і кедь сьме теперь в области непотвержденых фактів, із беатіфікації в Білках можеме чітати шыршый контекст. Наприклад то, же Папа Франціск, на розділ од свого попередника Йоана Павла ІІ., омного чутливіше спринимать тему існованя окремой Мукачовской ґрекокатолицькой єпархії – церькви свого права, із свойов традіційов, свойов унійов, існованя іншой церькви, як є Україньска ґрекокатолилцька церьков.

На розділ од беатіфікації Теодора Ромжы, ту ясно буде видіти і Блаженішый Святослав Шевчук, і ціла Україньска ґрекокатолицька церьков, котрой є головов, до котрой церькви належыть новый блаженый.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm.