Накладом выдавництва Historia Iagellonica вышла книжка авторства Адама Щупака під назвом «Грекокатолицка перемышльска єпархія в рокaх І світовой войны». Книжка приближат історию духовеньства і вірных грекокатолицкой перемышльской єпархіі вчас конфлікту, якій на все одмінил жытя в тій части Европы вчас І СВ. В тот час ціла Лемковина была частю перемышльской єпархіі.
На книжку входит 6 розділів. Перший – вводний – вказує образ перeмышльской єпархіі на хвилю перед выбухом войны. Для ліпшого зрозумліня подій, вельо місця посвячено проросийскым рухам, якы в некотрых обшырях єпархіі мали міцне влияня.
В другым розділі автор описує історию перемышльской єпархіі на фоні діянь австрийскых власти в рр. 1914-1916 – м.ін. репресиі на грекокатолицкых священниках і вірных, лаґєр в Талергофі підхід ординария Константина Чеховича.
В 1784 році декретами цисаря Йосифа ІІ зліквідуваний был монастыр кармелитів, а монахы посланы до монастыря в Загірю. За згодом австрийскых власти монастыр переняли грекокатоликы і од того часу служыл як катедра грекокатолицкой перемышльской єпархіі. В тым часі змінений был выгляд храму, м.ін. усунений чорний, мармуровий олтар, замалюваны фрескы, знищена фондацийна таблицю і латиньскы інскрипциі. Єдночасні доданы были новы, візантийскы елементы – іконостас, статуі покровителів Руси, нова деревяна баня в місце бароковой сиґнатуркы. В 1946 році по арештуванях грекокатолицкых єпископів і ліквідациі структур грекокатолицкой Церкви в Польщы, до храму вернули кармелиты, хоц комуністычны власти не были тому прихыльны.
Третій розділ приближат історию грекокатолицкого духовеньства вчас росийской інвазиі. Ту описаний єст обсяг і виды росийскых репресий, а тіж тото, што робили грекокатолицкы священникы, якы деклярували Росиянам прихыльніст.
Четвертий розділ односит ся до долі вірных перемышльской єпархіі вчас росийской окупациі. Вельо місця занимат конверсия на православя в поєдных деканатах та еміґрациі і выселіня грекокатоликів до Росиі.
Пята част то опис жытя еміґрантів перемышльской єпархіі, якых война завела до авсртийского цисарства, а в шестым приближена єст істория єпархіі в роках 1915-1918, а особливо проблемы воєнных знищынь, одбудовы душпастырства і реліґійного жытя. Остатня част вказує єпархію в послідніх моментах істнуваня австрийской монархіі, што было для Галичыны початком наступной – польско-украіньской войны, котра не оминула ани Перемишля, ани великой части грекокатолицкой перемышльской єпархіі.
Адам Щупак (вр. 1989 в Кентах) – абсольвент Історычного Выділу Ягайлоньского Університету. Тепер, докторант той же учельні і працівник Закладу Рукописів Народовой Бібліотекы в Варшаві. Занимат ся подіями церковных та костельных соспільности в Східній Галичыні, особливо грекокатолицкій перемышльскій єпархіі. Любитель вандрівок по Лемковині, а тіж по храмах Перемышля і Львова.
Коментарі