В понедільок, 12-го юна 2017-го року, проходив у Пряшові вже 18-ый річник цілословацького конкурзу в декламації русиньской поезії, прозы, народного росповіданя, властной творчости і малых сценічных форм – Духновічів Пряшів 2017. Тот рік быв конкурз частьов цілонародных святковань Дня Русинів Словакії, і проходив як раз в тот день, коли є Світовым конґресом Русинів од 2009-го року про Словакію схваленый День Русинів.
Театер Александра Духновчіа, котрый шторік гостить русиньскых декламаторів од того наймолодшого віку – школярів матерьскых школ, аж по декламаторів в сенірорськім віці, в понедільок привітав і цінных гостів.
Конкурз участьов підтримала і америцька амбасада
На події присвяченій русиньскому літератрному слову окрім председы Русиньской оброды на Словеньску, котра є головным орґанізатором конкурзу – Мартіна Караша, брали участь і далшы функціонарі орґанізації, но так само конкурз мав і далшых гостів.
Підтримати декламаторів пришов і Його Ексецелнція Адам Стерлінґ – амбасадор Споєных штатів Америкы на Словакії і його супровод, пан Джейсон Кайл, ведучій пресового і културного одділіня амбасады Споєных штатів на Словакії а так само пані Марія Худікова, котра є коордінаторков амбасады про медії.
На події были участны і представителі Матиці словацькой – Містьской орґанізації в Пряшові, котра каждый рік передавать по вырішаню пороты і Премію Матиці словацькой – Ладіслав Матиско і Славка Юркова, председничка Обчаньского здружіня Колысочка – Kolíska Люба Кральова, русиньскы писателі Миколай Ксеняк і Миколай Коневал, представителька Словацького народного музею – Музею русиньской културы в Пряшові, директор радіа русин ФМ і ведучій ансамблю Рутенія Петро Штефаняк і многы далшы.
Порота мала што робити
Модераторами конкурзу были акторы Театру Александра Духновіча в Пряшові – Ладіслав Ладомиряк і Зузана Ковалчікова. А наша гостительска професіонална сцена мала заступліня і в одборній пороті.
Председом журі быв Маріян Марко – директор Театру Александра Духновіча. Далшыма членами были Іґор Латта – довгорічный член драматічного колектіву театру, Марія Лабикова – робітничка Піддукляньской бібліотекы у Свіднику, Анна Кузмякова – основателька конкурзу Духновічів Пряшів і Петро Медвідь – шефредактор НН інфо Русин – Народных Новинок Русинів Словакії.
Так як і попередні рокы, змагало ся в шестьох віковых катеґоріях од катеґорії 0, котра є про тых найменшых школярів матерьскых школ, аж по катеґорію 5, котра є про дорослых декламаторів. Віковы катеґорії были розділены на жанровы катеґорії – поезію, прозу, народне росповіданя, властну творчость і малы сценічны формы.
Потішуючім фактом є, же напрік тому, же не існує сіть русиньскых основных і середніх школ, моментално фунґують лем Вечурны школы русиньского языка, котры робить Обчаньске здружіня Колысочка – Kolíska, одборна порота при оціньованю мала што робити. На конкурзі довєдна взяло участь, по поступі із першых місц в рамках реґіоналных конкурзів, 80 декламаторів і выступаючіх, а добров вістьов є і то, же діти, котры скінчать основны школы не забывають на Духновічів Пряшів, бо того року мала цалком добре заступліня і вікова катеґорія середніх школ, в котрій декламовали штуденты, якых орґанізаторы конкурзу знають уж із часів їх молодшого віку. Милым несподіваньом было і то, же як раз в катеґорії середніх школ появили ся і новы декламаторы, котры перед тым на конкурзі не брали участь. Така нова тварь наконець і выграла свою катеґорію.
В рамках реґіоналного розділіня пришли на цілословацькый конкурз участници зо школ в реґіонах Меджілаборець, Снины, Гуменного, Свідника, Бардейова, Старой Любовні, Пряшова, Кошыць, но свою представительку мало і Брезно. І то потверджує, же Духновічів Пряшів має характер цілословацького конкурзу русиньской декламації.
Камюнка має лавреата
По вырішіню одборной протоы собі тот рік Премію Матиці словацькой, котру передала Славка Юркова, выдекламовала Гана Молчанова із Бардейова, школярька основной школы.
При оціньованю кандідатів на лавреата Духновічового Пряшова порота поступать сістематічно. Лавреатом може быти декламатор, чоловік, котрый презентує властну творчость, припадно школьс кый колектів, котры на конкурзі взяли участь мінімално трираз, і оцінюючі видять намагу і проґрес выбраного кандідата на лавреата конкурзу. Так тому было і того року, кідь членове журі вырішыли, же тогорічным лавреатом буде Ема Фрыліхова із Основной школы з матерьсков школов в Камюнці. Лавреатка ся змагала в терій віковій катеґорії (другый ступень основных школ) в підкатеґорії прозы, і выбрала собі текст свого родака, Камюнчана Миколая Ксеняка з назвов Телефонованя.
Подякованя
Належыть нам припомянути, же Духновічів Пряшів бы не міг одбыти ся, кібы не было і тогорічной підпоры з боку Уряду влады Словацькой републікы в рамках дотачного проґраму Култура народностных меншын 2017. Подякованя так само належыть Школьскому уряду в Пряшові, котрый так само каждый рік дофінанцує наш ціслословацькый конкурз, а і Матиці словацькой, котра каждый рік передавать свою окрему премію єдному декламаторови.
Так само нам помогли і далшы орґанізації і люди, котры того року спонзорьскы дали подарункы про нашых змагаючіх ся так, жебы не лем оцінены на першых місцях, але вшыткы одышли домів з дачім, што їм буде припоминати тогорічный конкурз. Были то Обчаньске здружіня Колысочка – Kolíska, Руська Бурса в Ґорлицях, Словацькый народный музей – Музей русиньской културы в Пряшові, Здружіня інтеліґенції Русинів Словеньска, русин медія, село Баєрівці зо своїм старостом Михалом Секераком, Мартін Караш, Ян Мачуґа, Теодозія Латтова, Миколай Ксеняк, Анна Кузмякова і Надя Палґутова.
Самособов, найвекша подяка належыть нашым русиньскым учітелькам, котры напрік тому, же не суть русиньскы школы, роблять „роботу навеце“, приготовлюють стовкы дітей на реґіоналны конкурзы і пак на цілословацькый конкурз Духновічів Пряшів, і ведуть так нашу молоду ґенерацію ку любви до нашого материньского літературного слова. Без них бы нашого конкурзу не было і зато їх роботу высоко честуєме і дякуємє за ню.
Резултаты Духновічого Пряшова 2017
0 – поезія
- Михал Барна, ОШ Коменьского Меджілабірці 2. Карін Бренішінова, МШ Генерала Свободы, Свідник, 3. Вівієн Хованцова, ОШ з МШ Шарішске Ястрабя
1 – поезія
- Наталія Чагойова, ОШ Духновічова Меджілабірці, 2. Даніел Хріпак, ОШ Радвань над Лабірцьом, 3. Івана Копчова, ОШ Коменьского Свідник
1 – проза
- Каміла Лукачова, ОШ з МШ Пчолине, 2. Ленка Сучакова, ОШ з МШ Кленова, 3. Клавдія Шулікова, ОШ Шарішске Ястрабя
1 – народне росповіданя
- Алекс Янцура, ОШ 8-го мая Свідник, 2. Петро Шолтіс, ОШ з МШ Шарішске Ястрабя
2 – поезія
- Ніна Лихварова, ОШ з МШ Камюнка 2. Терезія Панчакова, ОШ Радвань над Лабірцьом, 3. Даяна Коркобцова, ОШ з МШ Уліч
2 – проза
- Олівія Лихварова, ОШ з МШ Камюнка, 2. Нікола Канацова, ОШ Коменьского Меджілабірці, 3. Вероніка Ясикова, ОШ Радвань над Лабірцьом
2 – властна творчость
- Лавра Сурденікова, Споєна школа – ОШ Централна Свідник, 2. Александра Ґлоґовска, ОШ 8-го мая Свідник, 3. Дженіфер Вайдова, ОШ Гвієздославова Снина
2 – малы сценічны формы
- ОШ Гвієздославова Снина
2 – народне росповіданя
- Тамія Пальовчікова, ОШ Гвієздославова Снина, 2. Діана Сірокова, ОШ Коменьского Свідник
3 – поезія
- Якуб Калиняк, Споєна школа – ОШ Централна Свідник, 2. Марек Ясик, ОШ Радвань над Лабірцьом, 3. Лавра Фузеріова, ОШ Коменьского Свідник
3 – проза
- Ема Фрыліхова, ОШ з МШ Камюнка, 2. Радослава Ясикова, ОШ Радвань над Лабірцьом, 3. Браніслав Бандуріч, ОШ з МШ Убля
3 – властна творчость
- Ґабрієла Кремпаска, Споєна школа – ОШ Централна Свідник
3 – малы сценічны формы
- ОШ з МШ Пчолине, 2. ОШ Коменьского Свідник
4 – поезія
- Аннамарія Байцурова, Ґімназія св. Йоана Златоустого Гуменне, 2. Домініка Цупрішінова, Фімназія Дукляньскых героїв Свідник, 3. Вікторія Ґубова, Середня здравотна школа Пряшів
4 – проза
- Сімона Чернакова, ОШ Брезно, 2. Тімеа Марусінова, Конзерваторія Тімонова ул. Кошыці
4 – малы сценічны формы
Діплом за участь – Вікторія Кральова і Крістіна Вансова, Ґімназія Дукляньскых героїх Свідник
4 – властна творчость
Діплом за участь – Славка Кремпаска, Ґімназія Дукляньскых героїв Свідник
5 – поезія
Діплом за участь – Жанета Лишівкова, Бардейов
5 – властна творчость
Діплом за участь – Миколай Коневал, Камюнка
Премія Матиці словацькой
Гана Молчанова, ОШ Бардейов
Лавреат Духновічового Пряшова 2017
Ема Фрыліхова, ОШ з МШ Камюнка
ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА