Komisja Wenecka krytykuje ukraińską ustawę o mniejszościach narodowych

Portal European Pravda podał w poniedziałek 12 czerwca 2023 r., że Komisja Wenecka opublikowała krytyczną analizę ustawy O mniejszościach narodowych w Ukrainie, której przyjęcie znajdowało się wśród rekomendacji Komisji Europejskiej do udzielenia Ukrainie statusu państwa kandydującego.

Eksperci wyrazili zadowolenie z faktu przyjęcia wspomnianej ustawy, rekomendując jednocześnie szereg rozwiązań, aby ustawa była w pełni zgodna z międzynarodowymi standardami.

Problem z używaniem języka

Większość rekomendacji odnosi się do używania języka mniejszości narodowych, o czym mowa w art. 10. Komisja Wenecka wzywa do rozszerzenia prawa do organizowania imprez i przeprowadzania innych ogólnie dostępnych akcji w językach mniejszości. Wzywa również do zniesienia obowiązku tłumaczenia wydarzeń na języka ukraiński.

Eksperci Rady Europy rekomendują dokonać powtórnej analizy obowiązków powiązanych z wydawaniem książek w językach mniejszości narodowych, wyjaśnić kwestię tłumaczenia napisów oficjalnych nazw i informacji ogólnego charakteru (np. ogłoszeń, w tym ofert publicznych, znaków, drogowskazów, szyldów, komunikatów i innych tekstów umieszczanych w przestrzeni publicznej), jak również przyjąć zasady używania języków mniejszości narodowych w urzędach.

Wskazówki odnoszą się również do rewizji innych ustaw, w szczególności dotyczących „ograniczenia wolności używania języka mniejszości i odmiennego traktowania języków mniejszości” lub prawa dostępu do mediów publicznych w językach mniejszości poprzez zniesienie wymogów udziału procentowego języka ukraińskiego wymienionych w ustawie medialnej.

Komisja Wenecka zaleca też, aby odłożyć w czasie zmiany w systemie oświaty (przedłużając przy tym okres przejściowy), zgodnie z którymi edukacja w starszych klasach miałaby odbywać się wyłącznie w języku ukraińskim.

Uwagi od Węgrów

Towarzystwo Węgierskiej Kultury Zakarpacia opublikowało już swój komunikat dotyczący raportu Komisji Weneckiej.

Towarzystwo pozytywnie oceniło fakt, że Komisja Wenecka dokonała audytu ukraińskiej ustawy o mniejszościach narodowych odnosząc ją do europejskich i międzynarodowych norm dotyczących ochrony praw mniejszości. Organizację ucieszyła też informacja, że Werchowna Rada Ukrainy, zgodnie z rekomendacją Komisji Weneckiej, o rok przełożyła implementację art. 7 ukraińskiej ustawy o oświacie.

Węgierska mniejszość na Zakarpaciu (Okręg Zakarpacki) zwraca jeszcze uwagę na to, że odkładanie jej obowiązywania nie rozwiąże głównych problemów. W kwestiach związanych z oświatą mniejszości narodowych trzeba wprowadzić dalsze zmiany w legislatywie – w pierwszej kolejności należy zastosować wszystkie zalecenia Komisji Weneckiej.

Ustawa o mniejszościach narodowych w Ukrainie

Komisja Wenecka od lutego br. analizowała ustawę O mniejszościach narodowych w Ukrainie. Robiła to na wniosek przewodniczącego Komitetu Monitorującego Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.

Ustawa ta znalazła się wśród siedmiu rekomendacji Komisji Europejskiej, które Ukraina powinna spełnić, by móc dalej starać się o przyjęcie do Unii Europejskiej. Werchowna Rada Ukrainy przyjęła ustawę 13 grudnia ubiegłego roku.

Komisja Wenecka jest organem doradczym Rady Europy. Jej głównym celem jest udzielanie wsparcia prawnego państwom członkowskim oraz państwom, które dążą do dostosowania swojego systemu prawnego do europejskich standardów demokracji, praw człowieka i zasad państwa prawnego.

Rusini również zwrócili się do Komisji Weneckiej

Podczas prac nad analizą ustawy z Komisją rozmawiali także przedstawiciele Światowego Kongresu Rusinów. Wysunęli wtedy pięć postulatów.

Po pierwsze – Ukraina musi uznać Rusinów Karpackich za odrębną narodowość i autochtoniczną mniejszość, a zgodnie z umowami międzynarodowymi, które Ukraina podpisała – powinna ona przyznać tej mniejszości narodowej pełnię praw.

Po drugie, podczas najbliższego spisu powszechnego Ukraina ma umożliwić swoim obywatelom zapisać się w oficjalnych formularzach jako Rusini Karpaccy. Po trzecie, Ukraina powinna wpisać Rusinów Karpackich na listę rdzennych narodów Ukrainy. Po czwarte, Ukraina musi przestrzegać zobowiązań, które wynikają z Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych.

I po piąte, Ukraina musi zlikwidować “Plan kroków do rozwiązania problemów Ukraińców-Rusinów” przyjęty 7 października 1996 r. Według słów przewodniczącego ŚKR Sztefana Lavinca, ów plan nie zagraża wyłącznie Rusinom Ukrainy, ale też rusińskim społecznościom z innych państw.

Członkowie Komisji zalecili reprezentantom Rusinów, żeby ze swoimi problemami zwrócili się do Rady Europy. Jak poinformował przewodniczący ŚKR Sztefan Laviniec – pismo do Rady Europy zostało wysłane, oczekują odpowiedzi.