Матура – што іх (нас) може стрітити?

Хоц до найблизшой матуры іщы добрых мару місяців, то можеме призріти ся тому, што чути нового о тій матурі, котра нас найвеце інтересує – з лемківского языка.

А можеме ся призріти дост цікавому документови, котрый был оприлюдненый Центральном Еґзамінацийном Комісийом (ЦЕК). То комунікат директора ЦЕК в справі списку явных задач з бесідуваной части матуры з лемківского языка як языка етнічной меншыны в 2024 р.

По перше, цікавити нас може сес документ зато, же можеме собі свобідно почытати, якы звіданя можут быти даны нашым матуристам, а по другє – може хоц бы зато, жебы сме ся самы провірили, ци знаме наш язык, ци фурт можеме го зліпшыти.

Основа в маю

Згідно з традицийом матуры одбудут ся маю. Кєд лем найдут ся охочы – в маю тіж одбуде ся основный термін для здаваня як раз той бесідуваной формы матуры з лемківского. Окремо рішены сут тіж додатковый термін в червци/юнію 2024 р. і поправковый (кєд бы дакому часом не пішло) – в серпни/авґусті 2024 р.

Правда, што тзв. бесідувана матура то нова форма для матуры з лемківского языка. На самым початку охочы здавати матуру з лемківского языка писали єй на тзв. основным рівни, пак згідно з новелізацийом освіты, вошла матура на тзв. розшыреным рівни. Як раз тота матура – на розшыреным рівни, была писана лемківскыма учениками в остатніх роках.

Першу матуру з лемківского языка в 2013 р. здавал Данько Возняк в ліґницкым ліцею ім. С. Выспяньского. Од тамтой поры каждый рік находят ся ученикы лемківского языка, якы хотят здавати тот еґзамін. Дотля найчастійше матура здавана єст в ґорлицкых і ліґницкых середніх школах.

Пятдесят звідань о Лемковину

Формула бесідуваной матуры получена є з тым, што ЦЕК обовязана є оприлюднити звіданя, з котрыма можут стрітити ся будучы матуристы – в тым примірі тоты, што підыйдут до еґзаміну в 2024 р.

В вересни/септембри директор ЦЕК др Марцін Смолік підписал споминаный документ, котрым закомунікуваный был зміст пятдесятьох матуральных звідань (30 публикуваных скорше і 20 новых) на тзв. бесідувану част з лемківского языка.

Зміст материялу, якій повинны переробити будучорічны матуристы, згідный з проґрамовом основом і односит ся такой до вшыткых найважнійшых авторів Лемковины, якы творили од ХІХ ст. по днешній час. Так приміром даякы вопросы сут о творчіст Владиміря Хыляка, Клавдиі Алексович, Михала Нестерака, Теофіля Куриллы, Ваня Гунянкы, Івана Русенка, Сименона Пыжа, Семана Мадзеляна, Нестора Репелы Мариі Мальцовской, а з сучасных творців – Андрия Копчы, Павла Ксенича, Володислава Грабана ци Петра Мурянкы. То лем дакотры творці, з творчістю якых повинны запознанти ся охочы здавати матуру з лемківского языка.

Комунікат доступный за тым мотузком.