Молитвы за покійных вояків

В ден Радониці, в віторок другого тыжня Пасхы, о. Григорий Цибульскій з православной парохіі свв. Кірила і Методия во Вроцлаві одвиділ два войсковы цмонтері офіцерів та другых жолнірів Радяньской Арміі, якы находят ся в столици Нижнього Шлеска.

Памят про покійных вояків Радяньской Арміі, якы оддали жытя вчас боів о Вроцлав, є каждий рік припоминана як раз реченом вроцлавском парохійом. Мало хто знат, што на вроцлавскым цмонтери жолнірів Червеной Арміі сут похоронены і Лемкы. Были то предовшыткым тзв. «добровольці», молоды хлопці рекрутуваны в 1944-45 рр. до Червеной Арміі. Окрисліня «добровольці» мало в ноным часі лем пропаґандовий вызвук. Реально, молоды лемківскы мужчыны были насильно забераны зо своіх рідных сел і высыланы по максимальні двотыжньовым перешколіню на фронт.

В боях о Вроцлав в 1945 році згынуло вельо радяньскых вояків. Были то в більшости жолніры 6. Арміі І Украіньского фронту. Во Вроцлаві спочыват веце як 8 тис. червеноармістів. Сут похоронены на двох цмонтерях. На першым, находячым ся при ул. Карконоскій, спочывают такой лем офіцеры (763 особы). Другій, векший цмонтір, находит ся на Сковроній Горі. Спочыват на ним близко 7,5 тис. вояків, серед котрых найти мож лемківскых «добровольців». На два рокы перед тым, як іх родины были насильно выгнаны з Карпат, спочали они на тзв. землях одзысканых західньой Польщы, де онедолга комуністами были розшмарены Русины.

Доля несла лемківскых «добровольців» найчастійше через такы міста як Рабка, Бєльско, Моравска Острава, Оломунец, Прага. Декотры з них трафляли ближе Райху, а то власні в околиці Вроцлавя, де в днях од 13. лютого/фебурара до 6. мая 1945 рока проходили тяжкы боі о тото місто.

23. лютого/фебурара 1958 рока во Вроцлаві прошол зъізд близко 400 «добровольців» – ветеранів ІІ Світовой Войны, якы домагали ся м.ін. поверніня іх на прадідівскы землі, за што были товдышньон комуністичном властю Польщы змушены зохабити своi жаданя під загорозом поневоліня, ачий втраты жытя. Доднес єдиным обшырным опрацуваньом, тыкаючым долі «добровольців», остає книжка авторства Адама Барны і Федора Ґоча пн. «Лемкы в борбі за свою і не свою свободу».