Мукачовска ґрекокатолицька єпархія 1-го септембра 2023-го року зачала новый церьковный рік. Матірь Церьков вшыткых церьковных штруктур, котры суть наслідниками русиньской Ужгородьской унії, перешла на ґриґоріяньскый календарь.
Мукачовска єпархія, котра є церьквов свого права – ecclesia sui iuris, підпорядкована прямо під Вселеньского Архієрея, є єдинов церьквов на теріторії Україны, котра перешла на ґриґоріяньскый календарь, што значіть, же за новым штілом святкують ся як рухомы (Пасхалія), так і нерухомы праздникы.
Україньска ґрекокатолицька церьков, котра є наслідником Берестьской унії, перешла од 1-го септембра на такзваный новоюліаньскый календарь, в котрім Пасхалія і рухомы свята ідуть за старым штілом, а нерухомы свята за новым. Тото саме зробила Православна церьков Україны, підпорядкована під Константінополь.
Календарь має благословліня от Святішого Отця
З нагоды того історічного кроку, котрый зробила Мукачовска єпархія, владыка Ніл Лущак, апостольскый адміністратор єпархії, выдав пастырьске писмо. Владыка в нім пояснює історію календарьной реформы, котра была завершена Папом Ґриґорійом XIII. у 1582-ім році.
Апостольскый адміністратор припоминать, же много парохій уж минулый рік просило дозволіня і благословліня, жебы могли святковати Рождество за ґриґоріяньскым календарьом. В єпархії зато проходили конзултації, і просили ся як священиків, так і віруючіх односно переходу на ґриґоріяньскый календарь.
В пастырьскім писмі ся пише, же 95 процент актівных і практікуючіх віруючіх Мукачовской єпархії підтримало переход на новый календарь. Так само переважна векшість духовенста і монашества.
Зато владыка вєдно із сінкелами єпархії звернули ся до апостольского нунція на Україні, котрому єпархія передложыла потрібны документы про Апостольску Столицю, жебы Святішый Отець Франціск дав благословліня на тоту зміну.
Не реформа, а обнова
Владыка в писмі ґарантує, же тоты парохії, котры векшынов голосів вырішыли зістати на юліаньскім календарі, будуть одправляти боголужіня так, як то робили дотеперь. Значіть, нихто не быв примушеный перейти на новый календарь.
Так само звертать увагу на то, же єпархія по пораді з апостольскым нунційом на Україні запроваджать ґриґоріяньскый календарь ad experimentum – значіть, затля на выпровобаня, очекуючі далшы інштрукції од Святішого Престола, або призначіня єпархіалного єпіскопа.
„Тоту новоту і тоту вызву в нашім церьковнім жывоті не называйме реформов, а радше обновов, до яков прямовали многы поколіня нашых священиків і віруючіх,“ пише владыка Ніл.
Новый календарь скапчать церькви Ужгородьской унії
Переход, хоць затля лем пробный, на ґриґоріяньскый календарь з боку Мукачовской єпархії, є історічный крок.
За новым календарьом уж служать майже вшыткы наслідници Ужгородьской унії – Піттсбурзька митрополія, Пряшівска митрополія, Гайдудороґска митрополія, Крижевацька єпархія. В Єпархії святого Николая з центром в Руськім Керестурі суть парохії, котры ідуть за старым календарьом, і парохії з новым календарьом.
Так само в Апостольскім екзархаті в Чеській републіці є новый календарь, лем комуніты україньскых віруючіх служать за старым календарьом.
Мож так сконштатовати, же переход Мукачовской єпархії на ґриґоріяньскый календарь знова скапачать Матірь Церьков із своїма дітми, і по многых роках будуть вєдно святковати праздникы цілого церьковного року.
ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА