Непорозумліня

Сучасный презідент Україны Петро Порошенко на остатню хвілю намагать ся зробити вшытко, жебы якымсь способом змінив преференції у презіденьтксых выборах. Баданя затля вказують, же з головы державы став тяжкый outsider і было бы великым несподіваньом, кебы здобыв другый мандат. При великій намазі в кампані притім Порошенко одкрывать нелем характер свій, а і характер державы.

Быв то Петро Порошенко, хто сидів у презідентьскім креслі, кедь ним підписаный закон о освіті значів поступну  ліквідацію народностного школства на Україні. Нич не помогло, же ся озвали з Мадярьска ці Румунії, не рушало то з Порошенком ани втогды, кедь Орбанова влада зачала блоковати задісаня Комісії Україна – НАТО, жебы дала ясно знати, же Київ порушує права мадярьской меншыны, а нелем той.

Днесь Петро Порошенко в намазі здобыти голосы обертать ся і на Мадярів на Україні і нараз бісідує як з великой книжкы. Теперь од нього чути, же мадярьска меншына має повны права на здобываня освіты в мадярьскім языку. Но єдночасно додавать, і ту красно видіти оптіку Порошенка односно меншын, же держава є готова дати веце грошей, жебы сотворити мадярьскій меншыні ліпшы условії, жебы тоты люди знали найменше два языкы, україньскый і мадярьскый, жебы тоты люди могли штудовати на україньскых школах, універзітах, жебы годны были робити в україньскых компаніях – і на то їм потрібный україньскый язык.

Петро Порошенко, як бы ся лем не намагав, є продуктом українськой державы, їй оптікы на проблематіку народностных меншын і тота оптіка, тот характер, котры має в собі і сучасный презідент, суть злы. Приклад Мадярів є прикладом цілого одношіня ку меншынам.

Жебы было ясне. В будькотрій державі бы то лем не было, о будькотру народностну меншыну бы лем не ішло, членове народностных меншын не посылають свої діти, покля на то мають можливость, до народностной школы зато, жебы ся не навчіли державный язык і не могли далше штудовати на будькотрій школі, котру собі выберуть, або робити в будькотрій професії і компанії, котры про них будуть інтересны. Членове народностных меншын посылають свої діти до народностных школ зато, жебы освіту здобывали в материньскім языку, їм найблизшім, і жебы в про них приспособленім навчалнім процесі, властнов методіков могли діти добрі навчіти ся і держанвый язык. То по перше.

По друге, народностны меншыны, знова будьде бы то лем не было, не потребують лем якесь навчаня материньского языка і потім вшытко тискати до головы в державнім языку і в майорітній оптіці навчаня. Язык можуть навчіти ся і дома, кедь з нима бісіодують родічі. Народностны школы, так як і майорітны школы, суть окрім навчаня материньского языка і о будованю ідентічности. В україньскых школах україньской ідентічности, в мадярьскых мадярьской. Называть ся то выховно-освітній процес, што проходить в школах, не лем освітній. Покля мають мати меншыны лем можливость учіти ся свій язык, но ціла друга половина процесу – выховна, є в майорітній оптіці, веде то ку ничіню народностной ідентічности, што ся часом стопроцентно проявить на меншыновій комуніті. І тото є порушованьом прав народностных меншын, котре собі у цівілізованій Европі нихто лем так не дозволить.

Што є іщі гірше, же Порошенко собі днесь думать, же на когось може іти методов цукерь і бич. Вєдно з тым, як ся хоче старати о україньскых Мадярів, не забыв трубити, же Мадярьско зачало боронити права свойой меншыны на Україні пів впливом Москвы. Наперед обіцяти рай, котрый чекать мадярьску комуніту в рамках освіты, пак вытягнути кремельску карту є штось, што ся не вмістить до головы. Хоць ся проти того вже озвали мадярьскы орґанізації на Україні, знова то вказує лем єдно. Вказує то, яке є досправдове одношіня Києва і сучасного презідента односно меншын. Кремельску карту вытігаять Україна і односно Русинів і вказує ся, же то якбач modus operandi.

Україна абослутно не знать, як смотрити на меншыны, як ся односно них справовати і є то довгодоба проблема, котра є глубоко закорінена в україньскій політіці, їй представителях. То, што бісідує в кампані Порошенко в одношіню ку Мадярям, є глубоке непорозумліня меншын цілково.

Выборы за моїма думками не змінять нич основне, будьхто буде переможцьом. На цілкове вылічіня так закоріненой проблемы є треба довгый час і великы зміны. Не лем вычеряти презідента. Но то нам не сперать в тім, жебы сьме далше жадали свої права на Україні і звертали на їх порушованя увагу. Чім голосніше то будеме робити, тым скоріше нас може хтось буде чути.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Wikipedia.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА