Політіка чеканя

Тінь на владу, котра собі дала до свого проґрамового выголошіня так важне діло, якым є приятя закона о народностных меншынах, зачінать метати нерішіня позіції уповномоченого про народностны меншыны. Кому є на хосен така політіка чеканя?

Нова словацька влада пришла у своїм проґрамовім выголошіню з доста важныма про меншыны пропозіціями, котры бы могли досправды напомочі ліпшому поставліню меншын на Словакії. Проґрамове выголошіня меджітым было і пиряте парламентом, докінця конштітучнов векшынов, і так стало документом, подля котрого бы мала влада цілый слідуючій функчный період поступати і переміняти го на реалность.

Самособов, приятя закона о народностных меншынах, котрый Словакії бракує, припадне здряжіня меншынового уряду ці докінця підпора выникнутя новых умелецькых народностных тілес суть позітіва, котры кедь ся подарить просадити, будуть значіти вызначну зміну в жывоті меншын. Но кедь на єднім боці можеме видіти намагу о якысь позітівны зміны, на боці другім дакус неприємно несподівать то, же нова влада дотеперь не вырішыла вопрос уповномоченого влады про народностны меншыны.

На посаді уповномоченого надалше сидить Ласло Буковскый, котрого там досадила іщі попередня влада, ліпше повіджено коалічна партія бывшой влады – Most-Híd.

Ніт, автор статі не мать a priori проблему з тым, жебы Буковскый зістав на своїй позіції. Докінця ся дасть конштатовати, же із вшыткых дотеперішніх уповномоченых, або людей, котры были тов функційов повірены, зробив якбач найвекшый фалат роботы, што до зліпшіня условій народностных меншын. Проблема є з тым, же властно нихто не знать, ці Буковскый має довіру новой влады і може зістати на посаді, або єй не має. А кедь єй не має, чом ся вопрос уповномоченого не рішыть, жебы будь сучасный уповномоченый або будучій могли зачати плановати якусь роботу в даякім часовім горізонті.

Я розумію, же влада рішыла коронакрізу, але думам, же уж перешло дость часу, сітуація ся о дость зліпшыла і могли бы зачати рішыти і так важный про меншыны вопрос. Навеце, арґументація коронакрізов не обстоїть, кедь собі припомянеме, же Абела Раваса, уповномоченого про ромскы комуніты, знала влада одкликати і серед крізы а выменовати на тоту посаду свого чоловіка. Значіть, о чім є тота політка чеканя?

Дакус нам може наповісти статя, котру зачатком мая публіковав мадярьскый портал ma7.sk. Тот приніс інформацію, же на посаду уповномоченого хотіла номіновати коалічна партія SaS Мілана Піліпа, русиньского актівісту, котрый за тоту партію і кандідовав у остатніх парламентных выборах, а навеце быв і чоловіком, котрый робив на тій части проґраму партії, яка занимала ся вопросами народностных меншын. Русиньского кандідата мав на владі передложыти председа SaS Ріхард Сулік. Інформацію, же быв Суліком номінованый на владі, потвердив і сам Піліп.

Проти того ся подля порталу мав поставити премєр Іґор Матовіч, котрый мав арґументовати тым, же на тоту позіцію треба чоловіка мадярьской народности. „Народностны крітерії“ односно кандідата на посаду уповномоченого мав потвердити і депутат Матовічовой партії Дьордь Дімеші, котрый додав, же уповномоченого наконець буде пропоновати премєр Матовіч.

Є інтересным, же покля SaS як єдина партія мала зробленый проґрам про меншыны, не може пропоновати свого кандідата, але претензії собі на то робить рух OĽaNO, котрый, правда, мав на своїй кандідатці і представителів меншын, но реално жаден проґрам про меншыны ниґда не мав. Іщі інтереснішым є, покля суть інформації мадярьского поталу правдивы, же дахто собі думать, же уповномоченым може быти лем представитель мадярьской меншыны.

Самособов, треба ясно повісти, же мадярьска меншына на Словакії є найвекшов. Но на ругім боці треба повісти і то, же перед законом суть вшыткы меншыны рівны, і резервовати моментално найвызначнішу функцію лем про єдну меншыну є чіста діскрімінація. Нашто пак далшы меншыны наприклад у народностнім выборі? Де суть єднакы шансы про вшыткых?

І над чім бы ся мала нова влада найвеце задумати, то є то, же в сітуації, коли ся ани єдна народностна (мадярьска) партія не дістала до парламенту, было бы на шкоду, кебы вдяка выменованю нового уповномоченого став його уряд партійнов централов, котра має прямый контакт на владу, а не быв бы тым, чім быти має. Головно, кебы ішло о кандідата довгодобо мімопарламентной Партії мадярьской комуніты, на котру падають підозріня, же є діріґована Віктором Орбаном.

Но будьяк вже бы не скінчіла номінація нового уповномоченого, припадно потверджіня сучасного, влада бы ся мала пробудити і зробити рішучій акт. Нерішіньом вопросу уповномоченого є часточно паралізована і робота його уряду, не бісідуючі вже о тім, же бы ся мав подля штатуту уж скликати і народностный выбор, або же бы собі ромска меншына мала зробити доповнюючі выборы своїх представителів у выборі, кедьже єден з функції одступив.

Моментално вшытко стоїть, і тото не потверджує даякый великый інтерес новой влады о рішіня вопросів меншын. Така політіка чеканя може быти на хосен тактіці выїднаваня Суліка з Матовічом, але бізовно не є на хосен меншынам.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Pixabay.com

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА