Штатістічный уряд Словацькой републікы знова пересунув термін, коли має публіковати даны, з котрых бы сьме ся дізнали і то, кілько нас по посліднім списованю є. Но грызти нас, а нелем Русинів на Словакії, бы мало дашто інше.
Кедь словацькы штатісты днесь бісідують, же они не обіцяли, же в децембрі будуть публікованы даны, з котрых будеме знати і чісла членів народностных меншын, є то одкрыта лож. Штатістічный уряд вецераз, і мінімално раз так, же ся то дасть доглядати, декларовав, же в децембрі такы даны публікованы будуть.
Днесь уряд бісідує, же даны о приналежности ку народностным меншынам будуть аж на ярь 2022-го року, місяць про істоту уж ани не уточнює. Хлопске бы было повісти, же не стигають, же просто з даякой причіны, найліпше релевантной, не мають зроблене тото, што обіцяли.
Говорити днесь, же не повіли, што повіли, скоріше припоминать чеську приповідку Цісарів пекарь і пекарів цісарь, в котрій повість цісарь про чехословацьку телевізну публіку леґендарне речіня: Одкликую, што єм одкликав, і обіцям, што єм обіцяв. Лемже в тім припаді то ани не є смішне, кедьже од резултатів списованя залежыть творіня многых політік, котры дотуляють ся народностных меншын.
Наперек тому, кедь ся чоловік по тім, што ся на штатістів насердив, дакус успокоїть, кедь дакус зачне роздумовати, прийде на то, же то, чому бы сьме мали давати векшу увагу, не є дата, коли будеме знати резултаты.
Сьме увязнены в актівностях, котры робиме довкола тридцять років, і думаме, же то старчіть, і же є то іщі все актуалне. Не є.
Резултаты будуть. А головно, резултаты уж суть, лем мы їх іщі не знаме. Нич на них в країнах, де перешло списованя, не зміниме. З певностьов можеме повісти, же можуть мати три варіанты.
Тота перша, найвеце оптімістічна, то варіанта, же у вшыткых країнах сьме наросли. Хотів бы єм быти такым оптімістом, але уж лем кедь ся помсмотриме на робочу міґрацію, в дакотрых країнах нам то може важно пошкодити. Другов варіантов є, тов найпесімістічнішов, же стратиме на чіслах в каждій країні. Было бы то велике скламаня, кедь смотриме на то, кілько роботы ся за остатні рокы зробило, але вылучіти таку можливость не можеме. Асімілація, знова уж споминана робоча міґрація, цілкова демоґрафічна сітуація в країнах Европы, то суть впливы, з котрыма тяжко бороти ся.
Третя можность, же в дакотрых країнах нароснеме, в дакотрых країнах стратиме. Кедьже не маєме кулю, з котрой бы сьме ворожыли, не будеме тіповати, в котрых країнах бы сьме могли нароснути, в котрых стратити, бо оно реалность може быти великым несподіваньом.
Без огляду на то, коли резултаты будеме мати, а то абсолунто єдно, в котрій державі, а без огляду на то, котра з тых варіант буде правдов (знаме, же єдна бізовно), мали бы сьме звернути увагу уж теперь на то, што з тыма резултатами. Што з тым потенціалом, де бы сьме наросли, што з тов стратов, де бы сьме стратили. Просто, мали бы сьме звернути увагу на планы на далшых десять років.
На жаль, треба сконштатовати, же русиньскы орґанізації о тім діскусію не ведуть. Не ведуть такы діскусії на державній уровни, в окремых країнах, а не ведуть їх ани в рамках цілосвітового форуму, котрым є Світовый конґрес Русинів.
Лемже тото є якраз хыба. Мы бы сьме допереду мали знати, як схоснуєме, і як будеме розвивати потенціал в припаді нашого наростаня, припадно што будеме робити в тых країнах, де стратиме, як страту заставити, як мож рештартовати возродный процес, жебы ку далшому знижованю чісла не дішло.
На то нам не треба точны чісла зо списованя в окремых країнах, на то ся нам треба приготовльовати уж теперь, бо чісла уж суть, лем мы їх іщі не знаме. І як бісідує русиньскый класік Годинка, час гурше ги вода, а десять років, коли знова будеме мати „екзамен“ з нашой роботы, перейде барз скоро.
Кедь мыш бігать цілый час в колесі, є то в даякій клітці, де є увязнена. Іншак бы сама про таку дурачину ниґда не рішыла.
Даколи мі то прийде так, же сьме увязнены в актівностях, котры робиме довкола тридцять років, і думаме, же то старчіть, і же є то іщі все актуалне. Не є. Біганя в колесі не є актуалне, не є ани інтересне.
Планы на то, як перестати бігати в колесі, де, што треба робити так або іншак в далшых роках, бы сьме мали мати порішены і ясны уж теперь. Без огляду на то, як нас резултаты мило або немило несподівають.
Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm.
ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА
Повязаны дописы
Ґорлиці 106,6 MHz
