Робітници польского Головного штатістічного уряду нашли наконець компютер, в котрім уж майже два рокы суть даны із списованя жытелів, посмотрили до них, і зреалізовали успішно складну операцію, кедь выекспортовали холем основны резултаты. То є перша тоготыждньова позітівна вість.
За даныма, котры были публікованы, нашу народностну комуніту в Польщі представлює 12 700 особ. Є то приблизно о 2000 людей веце в порівнаню із списованьом жытелів у 2011-ім році.
То друга добра вість з того тыждня, бо нелем на Словакії Русины наросли, але і в Польщі, причім природны асімілачны процесы проявлюють ся звычайно все низшым чіслом членів народностных меншын, а не высшым.
Но а по двох добрых вістях бы ся чекало, же будуть і злы вісти. Лемже, кедь мам щіро повісти, на волну песімізма, котру єм по публікованю резултатів видів у дакотрых коментарях на соціалній сіті, єм якось не наскочів.
Самособов, же бы сьме ся тішыли омного веце, кебы ся в Польщі звекшыла кількость Русинів двократно, як то было наприклад на Словакії. Лемже треба собі усвідомити, же обставины в Польщі і на Словакії суть цалком іншакы. Покля на Словакії іщі все маєме компактне населіня, в Польщі то уж нажаль не існує. А многы не жыють ани на своїй історічній отцюзнині, Лемковині, але вдяка Акції Вісла творять властно діаспору на не своїй землі.
То, же у Польщі діє не русиньска, ани не польска, але Україньска ґрекокатолицька церьков, так само має свій неґатівный вплив на нашу ідентіту. А могли бы сьме продовжовати.
Але о кількость властно аж так теперь не іде. Бо будьшто собі будьхто думать о резултаті, простый факт є, же сьме не пропали, як собі то многы думали, а маєме высше чісло. Посмотьме ся на резултат в Чеській републіці, а втогды реално можеме плакати.
63 і пів тісяч Русинів на Словакії, а нецілых 40 тісяч дало материньскый язык русиньскый. А то сьме были даколи „преміанты“.
Песімізм скоріше было видіти односно того, же наш язык не дістав ся меджі тоты, котры хоснує холем 10 тісяч людей, і так властно іщі не знаме, кілько людей собі записало язык. Лемже, позерайме терезво. 63 і пів тісяч Русинів на Словакії, а нецілых 40 тісяч дало материньскый язык русиньскый. А то сьме были даколи „преміанты“, кедь материньскый язык дало русиньскый 56 тісяч людей і в часі, кедь ку народности голосило ся лем 33 тісяч. В тім сьме на Словакії здобыли великы страты, а до сміху не є.
Но чекати, же при 12 700 особах буде лемківскый язык над 10 тісяч, є дакус солодкый романтізм. Кедь пак хтось є з резултату несподіваный, є невылічітельный романтік. Але ани тот романтізм, котрый никому не хочу брати, не може быти імпулзом ку песімістічным бісідам о „якости“ Русинів у Польщі.
Така песімістічна евґеніка, коли будеме раховати людей на якостных, кедь хоснують і язык, а неякостных, кедь го не хоснують, може помочі лем єдному. Тому, же знеохотиме людей писати собі народность, кедь не будуть доста якостны подля нашых представ.
Хто холем раз быв меджі Русинами в Мадярьску, знать, яка є языкова реалность. Но дякуйме за то, же і наперек страті языка іщі все чують своє коріня, і голосять ся ку ньому. Значіть, голосили ся перед десятьома роками. Новы резултаты іщі не маме.
Не спохыбнюю, же язык є важна справа а чісло хоснователів про нас мусить быти імператівом, жебы роздумовати, што і як дале робити, жебы з нас не были карпатьскы Іры, народ без языка. Але з тым прискорым песімізмом, бо в детайлных резултатах нас іщі можуть чекати іншы шокы, бы єм то теперь не видів аж так позітівно.
Намісто того ся радше концентруйме на факт, же публікованя резултатів мусить про нас быти зачатком новой роботы перед далшым списованьом.
Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Pixabay.
ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА