Продолжат ремонт старой школы в Білянці. То історичный обєкт для лемківской культуры

В жолтни/октобрі минулого рока інформували сме о тым, што Ґміна Ґорлиці рішыла провести комплексову модернізацию будівлі старой школы в Білянці. Як раз тепер продолжают роботы, котры зачали ся в лютым/фебруарі 2024 р.

Памятковый будинок давной біляньской школы є важным місцьом і для нашой істориі, і культуры. То місце, якє в своіх порогах долгы рокы гостило Репрезентацийный Ансамбль Лемків в Польщы «Лемковина», а пак служыло для Музею Лемківского Ремесла ім. Штефана Чергоняка.

В рамках заплянуваный робіт є м.ін. поправа фундаментів, выміна стріхы і поправа зовнішніх стін. Реконструциі вымагат західня част елевациі і пілнічно-західній угел. Част з елементів, котры долгы рокы служыли жытелелям Білянкы, буде лишена. То хоц-бы выгляды і двері, котры будут підданы реновациі через одчыщыня, пак імпреґнацию проти грибам. Першый етап неодолга буде завершеный.

Біляньска школа рахує більше як сто років, а з ріжных джерел выникат, што могла быти побудувана іщы в ХІХ ст. (дакотры джерела подают, што рахує більше як 150 років). До 1947 р. была місцьом, де вчыли ся лемківскы діти. Пак полнила свою функцию до початку 60. років ХХ ст., в тым часі зас вчыли ся в ній лемківскы діти, якым повело ся вернути з родинами з выгнаня. По тым, як будинок перестал полнити функцию школы, свою сідибу зачал гын мати основаный в 1969 р. Ярославом Трохановскым Репрезентацийный Ансамбль Лемків в Польщы «Лемковина». Проходили гын не лем репетициі колективу, але самособом чысленны выступліня.

В 2001 р. Павел Стефановскій покликал до жытя Музей Лемківского Ремесла ім. Штефана Чергоняка, котрый о рік (2002) мал свою постійну експозицию в давній біляньскій школі. Стефановскій в тамтым часі основны ремонты будівлі орґанізувал на власну руку і фінансувал іх, так жебы сідиба могла принимати гости. Під конец жытя Павла Стефановского (1932-2022) будинок не был хоснуваный.

При школі находит ся памятковый сыпанец. Покля што тот не є ремонтуваный. Надієме ся, што в будучности буде ту єден комплекс, складаючый ся зо школы, сыпанця і поблизкой церкви – і будут творити ціліст доступну для жытелів реґіону і туристів.

фот. Ваньо Козубскій