Русиньскый музей представить родину Ільковічовых

Як інформовала директорка Словацького народного музея – Музея русиньской културы (СНМ – МРК) в Пряшові Люба Кральова, 29-го фебруара 2024-го року представлять в рамках своїх медайлонів родину Іларіона і Ірены Ільковчовых, і їх дітей Николая, Діонізія, Алексія і Марты.

„Іларіон Ільковіч быв ґрекокатолицькым священиком, в 1940-ых роках быв вязненый фашістами, а в 1950-ых роках комуністами, бо не хотів переступити на православя,“ пише ся в пресовій справі.

Родічі вшыткым дітям уможнили высокошкольску освіту на Карловій універзіті в Празі.

Різны судьбы дітей

„Лем Алексій Правницьку факулту Карловой універзіты не докінчів, почав і не докінчів і Філозофічну а Теолоґічну факулту в Римі в латиньскім языку, но не хотів стати священиком. Од 1933-го року з нього быв русиньскый новинарь, котрый писав про періодікы в Ужгороді, сам єдну основав і бый їй шефредактором.“

Од 1935-го року быв секретарьом Союзу підкарпатьскых новинарів, у 1938-ім році быв зволеный за председу Руського клубу 1923 в Пряшові. За свої політічны погляды быв веце раз вязненый, остатній раз в децембрі 1944-го року німецькым ґестапом у вязніці в Пряшові, де 20-го децембра і вмер при бомбардованю містя совітьсков армійов такзваныма „Сталіновыма свічками“. Мав лем 34 років.

Найстаршый Николай закінчів Природознавчу факулту Карловой універзіты, де штудовав математіку – фізіку, і по навернутю до Пряшова пішов учітельовати на Середню промыслову школу ставебну, де быв аж до пензії. Дакілько років быв судій в атлетіці, і на його честь орґанізує ся Меморіал Николая Ільковіча в легкій атлетіці в Пряшові.

Наймолодша Марта на Філозофічній факулті Карловой універзіты закінчіла німецькый і російскый язык, но довго не учіла. По увязніню отця Іларіона по такзванім Пряшівскім соборі в році 1950 остро протестовала, за што была пропущена з учітельской професії.

„Лем вдяка славному братови Діонізійови могла робити далеко од родного Пряшова, в Шаморіні, на дружстві як учтовничка. Вєдно із своїм братом Діонізійом постарала ся о своїх родічів, кедь отця пропустили з вязніня. На пензію вернула до Пряшова.“

Найславнішый є Діонізій

Як піdкреслює СНМ – МРК в Пряшові у своїй пресовій справі, найславнішым із сородників є Діонізій Ільковіч, котрый абсоловав Природознавчу факулту Карловой універзіты в Празі, де штудовав хемію і фізіку.

„Уж в часі штудій почав працовати на Інштітуті професора Ярослава Гейровского, пізнішово лавреата Нобеловой премії за фізіку, де партіціповав на створіню теоретічных фундаментів полароґрафії. У 1934-ім році там зробив рівнаня, котре несло його імя, Ільковічово рівнаня.“

То дотеперь найцітованіша робота фізікалного хеміка в історії словацькой фізікы. З Гейровскым створили і Гейровско-Ільковічово рівнаня. Діонізій Ільковіч пак вернув на Словакію, до Братіславы, де основав Катедру технічной фізікы на Словацькій высокій школі технічній і Фізікалный інштітут на Природознавчій факулті Словацькой універзіты.

„Початком 1950-ых років професор Діонізій Ільковіч концентровав ся на основаня Словацькой і Чехословацькой академії наук. Словацька академія наук выникать 18-го юна 1953-го року, і професор Ільковіч быв призначеный за члена – академіка як науковый секретарь.“

Ільковіч стояв при зроді трьох основных фізікалных інштітуцій на Словакії. Як высокошкольскый педаґоґ выховав першых фізіків на Словакії, зато мож выголосити професора академіка Діонізія Ільковіча за основателя словацькой фізікы. Но походжіньом быв Русин.

Медайлoн о родині Ільковічовых oдбуде ся 29-го фебруара зо зачатком о 16.00 год. Реферат приготовила собі про навщівників директорка СНМ – МРК в Пряшові Люба Кральова.