Сталіновы внукы

Тяжко ся принимають слова, котры вас усвідчують, же то, што робите, є продовжованя сталінізма. Головно втогды, кедь выступате як єдина жертва Москвы. Але фунґуючій рецепт, жебы ся збыти того, є зречі ся сталіністічных метод, не словна еквілібрістіка, в котрій і так не сьте луменами.

В Польщі выдавана україньска ґазета Наше слово на такзваній Лемківскій сторіцні опубліковала статю Григорія Сподарика під назвов «Лемки справжні» і «Лемки Сталіна», в котрій автор коментує выступ представителів Лемків – Даміяна Трохановского і Олены Дуць-Файфер, почас посліднього засіданя сеймовой Комісії народностных і етнічных меншын, котре было присвячене лемківскым справам.

Автора найвеце якбач сердить, же Трохановскый знова раз публічно підкреслив, же то Сталін выдумав, же Русины, під чім треба розуміти і русиньске населіня Лемковины – значіть Лемків, будуть Українцями. Сердить то, кедь твій україньскый народ декларує декомунізацію, і ту ті хтось одкрыто дасть аж під ніс штось, што вказує, же в рамках декомунізації бы мала быти позаставлена і твоя діялность.

Хоць має Сподарик намагу обернути то пізніше в тексті на фіґлі, не барз му то выходить. Першов причінов є то, же документы 5-го конґресу Комінтерны із 1924-го року ся дають доглядати, і в них є ясно пописано, што треба з Русинами зробити. Зробити з них Українців. Окрім іншого мож спомянути факт, же пресовый орґан підкарпатьскых комуністів такой потім перешов на україньскый язык і выходив під назвов Карпатська правда. Тоты факты суть неспохыбнительны.

Другов причінов є, же автор статі будь нерозуміє законам і списованю людей, або факты замірно перекручать, што так само не є жаден фіґель, але будь недостаток інтеліґенції, або цінічный гієнізм.

Представителі Лемків на засіданю комісії знова звертали увагу, же ся фінанцують проєкты орґанізацій, котры діють протилемківскы – діють українізачні. Такы орґанізації і їх проєкты бы ся, а то нелем за поглядом Трохановского і Дуць-Файфер, але і за поглядом автора того коментаря, не мали фінанцовати, бо грошы становлены про Лемків, мають іти на їх розвиток, не на їх однародньованя, котре зачала Комінтерна.

Лемківска меншына є признана Польщов як окрема етнічна меншына, котра не має нич з Українцями, і так нелем, же не є причіна, але є проти польской леґіслатівы вакціновати Лемків українізачныма актівностями, меджі котры мож зараховати і споминану Лемківску сторінку в ґазеті Наше слово.

Григорій Сподарик ся оганять тым, же то такы погляды, якы мають наприклад споминаны представителі Лемків, приближують ся ку тоталітарізму. І хоче собі помочі, жебы было ясне, же быти „Лемком-Україньцом“ є в порядку, списованьом жытелів із 2011-го року, коли в Польщі першый раз было мож дати собі дві народности.

Сподарик пише, же были такы особы, котры собі дали лем лемківску народность, але были і такы, котры собі дали лемківску і україньску, або лемківску і польску. З того му якбач выходить, же Лемкы суть Українці, бо были такы особы, котры собі дали тоты дві народности. Лемже, тото є будь абсолутне незрозуміня списованя і можностей дати собі дві народности, або знова раз перекручаня фактів, на што сьме од українізаторів звыкены.

По перше, можливость записати собі дві народности зачали дакотры державы давати зато, бо люди можуть походити зо змішаных родин, як то і Сподарик сам пише, і хотять ся наприклад признати ку походжіню од обидвох родічів. Но записаня собі двох народностей не значіть, же єдна і друга наросдность суть єден народ. Тым, же собі хтось записав лемківску і польску народность, не значіть, же Лемкы суть Полякы. Так як не значіть, же Лемкы суть Українці, покля ся нашли такы особы, котры собі написали лемківску і україньску народность.

Про панів українізаторів то напишу іщі ясніше. Кедь хтось записав собі польску і україньску народность, так само то не значіть, же Полякы суть Українці, а наопак, же Українці суть Полякы. Зато „фіґель“, же кедь Сталін выдумав „україньскых Лемків“, хто выдумав „польскых“, є доста слабый.

Чісла о тых, котры собі написали лемківску і україньску народность, не суть арґументом на то, жебы українізаторы далше продовжовали в заповіді Сталіна і говорили, же Русины, Лемкы, суть Українці.

Але якы бы лем не были чісла зо списованя, посмотьме ся на тото основне, што бы мало платити в державі – закон. Тот польскый о народностных і етнічных меншынах ясно розрізнять окрему україньску народностну меншыну і лемківску етнічну меншыну. На офіціалнім сайті Сейму Польской републікы собі мож найти документы ку проєкту того закона. В поясніню ку проєкту закона ся пише, же етнічнов меншынов ся розуміє меншына бездержавна, і меджі такы меншыны ся в Польщі рахують Караімы, Ромове, Татары, Лемкы, і теперь тот найліпшый пункт – в одношіню ку тій части лемківской сполочности, котра себе вызнавать за окрему од народа україньского.

З даных фактів выходять высновкы. По перше, польска леґіслатіва ясно становлює, хто є лемківска етнічна меншына – окрема меншына, бездержавна, неповязана з Українцями. По друге, грошы приділены про лемківску меншыну мають іти лоґічно на такы проєкты, котры розвивають лемківску меншыну, не українізацію лемківской меншыны, як то роблять подакотры орґанізації, а головно єдна. По третє, можеш собі записати і 20 народностей в переписі, но покля є офіціално признана окрема лемківска меншына, пак твої комбінації в списованю не мінять факт, же не сьме Українці.

Знам, є тяжко слухати, же актівіты, котры роблять українізаторы, суть продовжованьом сталіністічных думок. Але то не мы, то они вырішыли, же будуть Сталіновы внукы. Гнівати ся можуть лем самы на себе.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА