Сумар дня на 28. січня/януара 2025 р.

Приносиме вам сумар медияльной ґрупы ЛЕМ.фм+ на ден 28. січня/януара 2025 р.

Пропамятный акт і в Братиславі

Як інформували сме во вчерашніх новинах, 27. січня/януара проходила 30. річниця святочного выголошыня кодифікациі русиньского языка на Словациі. Річницю тоту русиньска спільнота одсвяткувала найперше в Пряшові в пятницю 24. січня/януара – святочном академійом в просторах Театру Александра Духновича. Сесу подію зорґанізувала Русиньска Оброда на Словациі. Вчера же торжества прошли в Братиславі. Русиньскій гымн і принагідны выступліня предсідателя Русиньской Оброды на Словациі Мартіна Караша та предсідателя Округлого Стола Русинів Словациі Петра Штефаняка вызвучали при пропамятній таблици, яка находит ся на інтернатах Дружба в столици Словациі, під таблицьом зложено квітя. Факт кодифікациі языка потвердил самобытніст і зміцнил еманципацию Русинів. Дякуючы кодифікациі, русиньскій язык на Словациі є днес языком театру, пресы, медий, хоснує ся го в реліґійній сфері, Русины мают своє радийове і телевізийне высыланя, інститут на Пряшівскым Університеті, а русиньскій язык має своє місце і в едукацийным процесі. В Польщы за рік кодифікациі лемківского вариянту принимат ся 2000 рік – то рік выданя «Ґраматикы лемківского языка» авторства Мирославы Хомяк та Генрика Фонтаньского, так што і Русины в Польщы одзначают того рока вызначный, 25. ювілей кодифікациі языка.

Проф. Павел Роберт Маґочій з вызначным ювілейом

26. сінчя/януара свій округлый ювілей 80. річниці народин святкувал вызначный русиньскій історик і професор політичных наук, нацийональный лідер – Павел Роберт Маґочій, авторитет в обшыри карпаторусиньскый студий. Вродженый в 1945 році, професор Маґочій єст безсумнівным лідером в промуваню і документуваню спадковины Карпатскых Русинів на світі. Його науковый доробок обнимат веце як 800 публикаций, в тым книжкы узнаваны за основны в баданях над історийом і культуром Карпаторусинів. Проф. Маґочій роками не лем поглублял, але і активно підперал діяня для охороны культруной і нацийональной достоменности Русинів. В минулым році передал свою монументальну колекцию Carpatho-Ruthenica для Університету в Торонто. Сеса колекция то неоцінене джерело для дослідників з цілого світа. В своіх науковых роботах професор неєднократно підкрислял значыня культурной ріжнорідности і потребу меджекультурного діалоґу. Ювілей проф. Маґочія є нагодом до рефлексиі над влияньом його роботы на сучасну карпаторусиністику і культуру Карпатскых Русинів. Пане Професоре – од імени ансамблю радия ЛЕМ.фм та Ствоаришыня «Руска Бурса» – на многы і благы літа!

Лемківска вчена ведучом Східньоевропейской Комісиі Польской Академіі Знань

Проф. Олена Дуць-Файфер остала ведучом Східньоевропейской Комісиі Польской Академіі Знань. Выдатна дослідничка, котра специялизує ся в языкознавстві, літературознавстві і студиях над лемківской культуром, од років бере активну участ в роботах Комісиі, котрой цілю є інтердисциплінарне баданя держав Східньой Европы – особливо Украіны, Білоруси і Росиі. Комісия была основана в 1993 році, орґанізує науковы сесиі, панельовы дискусиі та выдає престіжны науковы публикациі. Серед єй ініциятив находят ся такы публикациі як напр. «Лемкы і лемкознавство в Польщы» ци «Формулы патріотизму в Східній і Середній Европі». Польска Академія Знань, основана іщы в 1872 році, єст єдном з найважнійшых науковых інституций, зосереджат выдатных вченых з Польщы і заграниці, становит плятформу выміны знаня. Академія одгрыват основну ролю в розвитку польской наукы.