23-го марца в русиньскім календарі святкуєме як Світовый день Русинів. Цілосвітове свято было схвалене у 2017-ім році Світовым конґресом Русинів (СКР), котрый проходив у хорватьскім Осієку.
Дата была выбрата на день, коли проходив 1-ый Світовый конґрес Русинів. Тот проходив 23-го аж 24-го марца 1991-го року в Меджілабірцях. Од того часу минуло округлых 30 років.
Головным орґанізатором 1-го СКР была Русиньска оброда. Участныма на тій вызначній про Русинів події, кедь по довгых роках офіціалного „неіснованя“ першый раз стрітили ся і становли собі свої цілі, были втогды представителі Русинів з втогдышньой Чехословакії, Польщі, іщі все Совітьской Україны, Северной Америкы і втогдышньой Югославії.
Зачаток цілосвітового возроджіня
1-ый Світовый конґрес Русинів наштартовав новодобый возродный процес Русинів во вшыткых областях културно-общественного і хрістіаньского жывота в окремых державах.
На конґресі в Меджілабірцях участници здобыли першы інформації о жывоті Русинів в окремых країнах, надвязали першы меджінародны контакты і договорили ся на конкретній сполупраці. За найосновніше той стрічі мож брати то, же Русины становили собі смілы конкретны цілі і поступы, як досягнути вызнаня і зрівноправніня Русинів у своїх країнах.
Святкованя затля лем раз
Хоць Світовый день Русинів быв выголошеный у 2017-ім році, затля офіціално святковав ся лем раз, у 2019-ім році.
Світова рада Русинів вєдно із Русиньсков обродов на Словеньску і містом Меджілабірці дня 23-го марца 2019-го року зорґанізовала в Меджілабірцях святочну академію, котров собі Русины припомянули 28-му річніцю од 1-го Світового конґресу Русинів а вєдно з тым торжествовали і Світовый день Русинів.
Академія зачала при памятній таблі, котра є на Домі културы в Меджілабірцях, значіть будові, де конґрес у 1991-ім році проходив. На події брали участь Русины із Словакії, Польщі, Мадярьска, Румунії і Сербії.
Проґрам продовжовав в просторах Містьского уряду в Меджілабірцях. Участь брав і председа Світового конресу Русинів Штефан Лявинець.
Минувшый рік, єднако як і тот рік жадны святкованя оголошены не были. Причінов є передовшыткым пандемічна сітуація, котра не дозволює робити културно-общественны події ани на Совакії, ани в іншых державах.
Окрім Світового дня Русинів окремы членьскы державы мають выбраты і свої локалны дні Русинів, котры одказують на даяку історічну дію, яка є повязана в тій державі з Русинами.
ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА