Таблічкы і обсяг або фразы і реаліта

Хоць народностны меншыны на Словакії можуть быти спокійны з Проґрамовым выголошіньом влады премєра Іґора Матовіча, в котрім собі кабінет дав за ціль прияти і меншыновый закон, уж теперь ся вказують справы, котры аж так позітівны не суть.

А конкретно двараз уж затяла до жывого меншынам міністерка културы Наталія Міланова. Першый раз такой по приятю Проґрамового выголошіня. Хоць документ обсягує статю о тім, же влада бере і далше Фонд на підпору културы народностных меншын за добрый інштрумент, котрым ся буде фінанцовати меншынова култура, міністерка пару днів по тім у розговорі про єден словацькый денник бісідовала о тім, же роздумує, ці не злучіти Фонд на підпору културы народностных меншын з Фондом на підпору културы, припадно ці ся то не буде реоґранізовати іншак.

Про меншыны є то чутлива тема нелем зато, же меншынова култура є веце-менше орґанізована лем вдяка обчаньскым здружіням, котры суть одказаны на підпору з ґранотвых схем.

Але і зато, же по роках, што меншыны были метаны із свойов ґрантовов схемов з єдного уряду під другый, і все інде, прияв ся закон о Фонді на підпору културы народностных меншын, котрый мав значіти і якусь стабіліту а навеце і векше вырішованя меншын о собі самых, кедьже в попередніх моделах підпоры мали в комісіях, котры схвалюють ґранты, все наверьх не представителі меншын, а урядници, або урядами досаджены люди.

Приятьом закона о Фонді на підпору културы народностных меншын ся укріпила партіціпація меншын. Спохыбньованя того, ці фонд буде далше фунґовати окремо, як буде фунґовати, навеце кедь Проґрамове выголошіня говорить дашто інше, є знова лем вношіня неістоты до меншыновой културы і так першый выступ новой міністеркы аплавз од меншын не здобыв.

Теперь пришла далша контроверзна інформація. Одділіня, котре мало старати ся на Міністерстві културы о меншынову културу, є рушене, і має з того быти якась інша орґанізачна єдиніця. А вызерать то так, же слабша орґанізачна єдиніця.

Ани тото рішіня меншыны не прияли в добрім, і на остатнім засіданю меншынового выбору прияли узнесіня намірене проти того кроку і жадали, жебы міністерство ся постарало о одповідне інштітуціоналне забезпечіня меншыновой културы в рамках свого резорту.

То бы было вшытко в порядку, лем дакус ся мі видить, же меншыны ідуть в тім припаді по таблічках на дверях, намісто того, жебы ішли за тым, што ся діє за тыма дверями.

Ніт, не думам, же є абсолутно єдно, ці є штось одбор, одділіня, секція ці яка хмара в рамках міністерства. Бо оно то є повязане із тым, яку реалну силу має тота орґанізачна штруктура і якы великы або мали суть їй компетенції. Но в припаді меншыновой културы є нам днесь абсолутно даремне рішыти то, яку назву што буде мати. Бо реаліта є така, же і кедь дотеперь мала меншынова орґанізачна єдиніця на міністерстві высшый ранґ, реално не робила нич. А не знам, ці холем мали дотеперь на міністерстві дефіноване, што бы то тота меншынова култура мала быти, і як бы єй мали підпориовати.

Меншыны на Словакії вже нераз были свідками того, як ся ішла робити якась концепція про розвиток нарнодностой културы. Все то скінчіло фіаском.

Остатній раз на тім уж властно меншыны ани не хотіли брати участь, бо векшына людей з фаху была пересвідчена, же є то далша страта часу. Но Міністерство културы за влады Петра Пеллеґріні знова меншыны пересвідчіло, же треба прийти на стрічу, же ся буде робити концепція на дакілько років, котра мала назву так довгу, же при посліднім слові сьте не памятали перше. „Успішный“ воркшоп за участи меншын вів лем ку єдному. Же по даякых двох місяцях уж не было жадной концепції.

Зато розумлю, кедь представителі меншын днесь неґатівно реаґують на реорґанізацію меншыновой културы на Словакії, но права є така, же днесь є абсолутно єдно, яку назву буде мати орґанізачна єдиніця про меншынову културу на міністерстві, а основніше є то, ці міністерство конечно дефінує, што хоче робити і ці то буде дефіновати і робити у співпраці з меншынами.

Просто повіджено – днесь бы нас веце як таблічкы на дверях і фарзы в документах мав інтересовати обсяг того, што ся діє за дверями і яка є реаліта меншыновой културы. Покля міністертво під веджіньом Мілановой не буде знати основны дефініції і повнити їх, пак є то іщі вешка катастрофа, як сьме чекали, і думкы о фунґованю фонду суть лем слабым чайом опроти того, яка летарґія нас знова може чекати.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Wikipedia.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА