З архіву Апостольской Адміністрациі Лемковины – владыка Масцюх

Державный Архів в Перемышли постепенно збільшат базу доступных онляйн здіґітализуваных материялів. Серед них годны сме найти великє чысло тых документів, якы тыкают нашой істориі, люди, соспільно-політичных і реліґійных односин. Правдоподібно більшіст з тых документів николи не была шырше публикувана, а може ани і досліджана.

Перед даякым часом анонсували сме о тым, што перемыльшскій архів оприлюднил акта Апостольской Адміністрациі Лемковины.

Серед них мож найти документацию тыкаючу ся особы о. Василия Масцюха, першого апостольского адміністратора для Лемковины.

Особовы акта, справы похорону

Штобы найти документы до особы лемківского владыкы, треба в першій черзі найти головный волюмін – Апостольска Адміністрация Лемковины. Дале посеред розмаітых тем найти тему – о. Василий Масцюх (особовы акта, справы похорону ітп.).

І ту одкрывают ся перед нами безцінны (принаймі для нашого лемківского дослідника) документы, якы дозвяляют познати о. Масцюха, його жытьову пут, аж по час наглой смерти і похорону, што записал ся серед грекокатолицкыx вірных Лемковины як вызначна подія, яка початково проходила в Рыманові, а пак в Новій Веси при Креници.

Інтересуючы сут тіж листы, якы находиме в тій части. Tо приміром кореспонденция поєдных парохів, якы надсылали поздоровліня, благожеляня ци дакы прошыня до апостольского адміністратора.

А сут іщы цікавшы темы – видиме бо на власны очы судову постанову односячу ся до придбаня прав до спадковой масы по Василию Масцюху. Тото, што лишыл по собі першый адміністратор, не належо ся в цілости церковній інституциі. Формальні спадок придбали м.ін. рідны з Новой Веси, Угрина ци далекой Канады. Прикладом, новосандецкій суд рішыл лишыти в депозиті єден золотый наперсный єпископскій крест і перстін, на котры ААЛ претендувала, а в припаді коли бы родина владыкы Масцюха не выступувала о тото, річы мали быти зверены до куриі ААЛ в Рыманові.

Окрем того в волюміні посвяченoму ААЛ найдеме кореспонденцию до о. Масцюха, выкладовы скрипты для алюмнів Грекокатолицкой Семінариі в Перемышли, але тіж посланя до народу, якого примір подаєме долов.

Лемківскій владыка

Василий Масцюх вродил ся 30. марця 1873 р. в Новій Веси на західній Лемковині. 17. листопада/новембра 1934 р. был призначеный Папом Пійом ХІ першым Апостольскым Адміністратором Апостольской Адміністрациі Лемковины (яка одраз была піднесена до рівня Апостольского Еґзархату).

Лемкы о. Василия Масцюха привыкли называти «владыком», хоц не мал він єпископской хіротоніі. Першый адміністратор помер несподівано в своій резиденциі в Рыманові 12. марця, а його похорон в рідным селі одбыл ся 16. марця 1936 р.

Документация з архіву ААЛ вказує і на технічно-орґанізацийну справу похорону – м.ін. спис коштів апостольской куриі, якы были з тым повязаны.

Вартат спомнути, што в працах на тему той лемківской церковной структуры не все находит ся інформация, што ААЛ офіцияльно перестала істнувати аж в 1991 р. В опрацуванях переважно подає ся, што конец той структуры настал в 1947 р. То лем в половині правдива інформация, кєд же в наслідстві выселінь на схід і пізнійшой Акциі «Вісла» фактично не діяли адміністрацийны структуры, але сама ААЛ цілый час, бо іщы в 1990 р. была споминана в тзв. Annuario Pontificio выдаваным в Ватикані, як Apostolica Administratio pro Lemkis. З папского альманаху зникнула аж в 1991 р., коли єй територия была офіцияльно передана під перемышльско-варшавску архієпархію Украіньской Грекокатолицкой Церкви в Польщы.

Більше про біоґрафію першого лемківского владыкы чытайте в нашых архівных статях.