Заключіня з ІV. Міджінародного конґресу русиньского языка

Четвертый міджінародный  конґрес русиньского  языка, якый ся одбыв 23. – 25. 9. 2015 на Пряшівскій універзіті в Пряшові, взявши до увагы назначены проблемы в докладах выступаючіх в чотырьох тематічных секціях і пропозіції к ним высловлены в діскузії, прияв наслідуючі заключіня:

І. Статус русиньского языка в шыршім лінґвістічнім контексті

1. Зміцньовати статус русиньского літературного языка в домашніх і міджінародных кругах лінґвістів доступныма средствами роботы.
2. Трансформовати Інтерреґіоналну раду русиньского языка на міджіштатну Асоціацію на охрану русиньского языка і културы.

ІІ. Актуалны лінґвістічны проблемы русиньского языка в окремых країнах

1. Култівовати языкову норму русиньского языка в окремых країнах, де жыють Русины, і снажити ся досягнути консензус у дотримованю єй правил у каждій з них.
2. Прияти єднотный алфавіт русиньского языка про вшыткых карпатьскых Русинів.
3. Апеловати на штатны орґаны Україны імплементовати русиньскый язык як самостатный мінорітный язык до практічных сфер жывота Русинів.

ІІІ. Русиньскый язык в окремых функціоналных сферах

1. Решпектовати авторітет научно-педаґоґічных інштітуцій в окремых країнах, в якых функціонує русиньскый язык, як ґарантів нормотворіня русиньского літературного языка.
2. Дотримовати в конкретных функціоналных сферах русиньского языка прияты правила орфоґрафії і орфоепії і з тым цільом вывжывати одборны конзултації ґарантів нормотворіня русиньского літературного языка.
3. Апеловати на представителів Ґрекокатолицькой і Православной церькви у вшыткых країнах, де жыють Русины, підтримовати розвой русиньской пасторачной практікы, а про віруючіх русиньской народности завести богослужіня в русиньскім літературнім языку.

ІV. Русиньскый язык в школьскій сістемі Словакії і в загранічу

1. Жадати штатны орґаны в країнах Европской унії і в сіґнатарьскых країнах Европской харты реґіоналных або меншыновых языків, в котрых жыють карпатьскы Русины, імплементовати параґрафы харты в школьскій, але і в другых сферах вжываня русиньского языка.
2. З підпоров штатных і самосправных орґанів у країнах Европской унії і в сіґнатарьскых країнах Европской харты реґіоналных або меншыновых языків, в котрых жыють карпатьскы Русины, розвивати сїть русиньскых народностных школ і школ з навчаньом русиньского языка.
3. Жадати од влад країн, в котрых жыють карпатьскы Русины, імплементовати рівноцінный приступ к обчаньскым правам, і комплексно рішати проблемы контінуалного навчаня в материньскім русиньскім языку.

 V. Зложіня Рады Асоціації на охрану русиньского языка і културы

1. проф. Др. Павел Роберт Маґочій (Торонтьска універзіта, Канада) – председа
2. доц. ПгДр. Анна Плішкова, ПгД. (Пряшівска універзіта, Словакія) – выконный секретарь
3. проф. Др. Михал Фейса (Новосадьска універзіта, Сербія)
4. Др. габ. Олена Дуць-Файфер (Яґелоньска універзіта, Польща)
5. Мґр. Валерій Падяк, к. н. (Научный центер карпатістікы, Україна)
6. Мґр. Маріанна Угрин-Лявинець (Універзіта Л. Етвеша, Мадярьско)
7. Мґр. Ілона Грецешін („Руснак‟ – Орґанізація Русинів Хорватії)

В Пряшові 25.9.2015

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА