lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
No Result
View All Result

Кошык єст порожній.

lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
No Result
View All Result

Кошык єст порожній.

lem.fm - Радийо Руской Бурсы
No Result
View All Result

Аж і слезы не старчыли… – онедолга премєра документального фільму о выгнаню Лемків

Севериян Косовскiй Севериян Косовскiй
16. 3. 2017
» Вісти

По 100. річници Талергофу (1914-2014), яка є брана за єдну з першых мартиролоґій Русинів в ХХ ст., в 2017 році припоминат ся 70. річницю лемківского ексодусу – выгнаня Русинів з Лемковины в наслідстві Операциі Вісла  (дальше менуваной як Акция Вісла) на західні i пілнічны землі Польщы.

Три рокы назад одбыла ся премєра документального фільму Премінены через Талергоф / Changed by Thalerhof – фільму, якій детально пояснят тему першого концентрацийного лаґру в Европі, якій послужыл до інтернуваня і страдань м.ін. Лемків. Так тот, як і найновший фільм русиньскых активістів зо Зъєднаных Штатів Америкы – фільм під вымовным наголовком Аж і слезы не старчыли / Even Tears Were Enough, то істинне свідоцтво нашой памяти.

Фільм не взріл бы світа, кєд бы не детермінация Мариі Сільвестрі і Джона Ріґетті, якы на днешній ден являют ся єдныма з найактивнійшых русиньскых діячів на американьскым контитенті. Тоты дві особы, як три рокы перше, коли презентували фільм о Талергофі, і тепер рішыли сотворити діло, котре буде свідоцтвом того, же лемківскій нарід перетырвал і проти тому, же хоц Акция Вісла досправды дальше є, то нашы вызначникы достоменности не щезли. Як нашій редакциі повіла М. Сільвестрі […] рішыня про тото, же нон фільм треба зробити як раз тепер, было своєрідным примусом. На жаль, в штоденным жытю стрічаме ся з фактом, же свідкы той траґедиі одходят до вічности […]  і кєд бы не тота детермінация, та вєдно з нима одходит так цінна про наш нарід історична памят. Вдяка родинній фундациі John and Helen Timo Foundation реалізация фільму была фінансово підпорена.

Очывидно, згідні з тым што повело ся зареґіструвати реалізаторам, во фільмі годны будеме взріти лем невелику краплю в мори, а то зато, же выступує в ним лем пару осіб. Не спосіб достеречы, же на днешній час, коли находиме ся 70 років по тых злочынных подіях, выгнанці, жебы могли дашто нам переказати, а при тым был то переказ детальний, в 1947 році мусіли находити ся в віковым преділі медже 15-20 роком. Днес, тоты особы мают по 85 і більше років, часто дотепер не можут зрозуміти, чом дішло до той превеликой траґедиі, яка безповоротні знищыла культурово, духово, ай певно і языково нашу Лемковину – додає дальше Сільвестрі.

Припоминаме, же материял до документального фільму о Акциі Вісла был збераний Марийом Сільвестрі і Джоном Ріґетті уж в 2015 році. Товды же приіхали до Польщы, де найперше заняли ся збераньом записів на чужыні. В вересни 2016 р. затримали ся на три дни в Ліґници, одкале ден-по-ден іздили по ріжных місцевостях в нижньошлезскым воєвідстві, збераючы відеореляциі од свідків выгнаня. На тамтот час респонденты были в віку  77-93 років, а продуценты своім спілбесідныкам старали ся давати подібны вопросы, жебы дознати ся, што поєдны особы думают на дану тему. Окрем самых выповіди, звіданя вказуют на вельо социйолоґічных аспектів, котры підкрисляют днес стан лемківской соспільности на чужыні.

Тема фільму не годна обыйти ся без реляций осіб, якым повело ся вернути на Лемковину. Прото дальшым етапом реалізаторів было одвиджыня рідной землі, де так само ходили од жыжы до жыжы і зберали реляциі найстаршых жытелів, не лем про тото, як з іх пункту пізріня выглядало выгнаня, але тіж про тото, як повело ся ім вернути. Окрем того, фільм был зниманий в другых місцях Польщы і в ЗША.

Од зачатку головне заложыня продуцентів то не лем сперти ся на вірных реляциях свідків, але тіж вказати причыны і наслідства Акциі Вісла од науковой страны. В фільмі буде мож видіти опініі науковців, котры занимают ся м.ін. лемківском історийом. М. Сільвестрі про нашу редакцию ословила, же бере тото за велику цінніст, же при нагоді реалізациі того фільму оглядаючы можут сперти ся на жывых переказах осіб, котры істо досвідчыли выгнаня. Тото, на жаль, не мож было схоснувати при збераню материялу до фільму про Талергоф […], понеже уж нихто з чысла тых, што потерпіли, по рівно столітю не жыл – дополнила Сільвестрі.

Фільм буде высвітляний в парох языковых версиях, так жебы дотерти ним до як найбільшого чысла люди. Ведучым языком, в якым будут ся выповідати особы, буде очывидно лемківскій, але попри тым польскій і анґлицкій. Зато долов найде ся транскципция в одповіднім для чысла обзераючых языку.

Про упамятніня річниці выгнаня Русинів з Лемковины не забыли і Лемкы в Польщы. Уж тепер напоминаме, же в днях 28.-30. квітня/апріля т.р., будут проходити центральны упамятніня 70. річниці Акциі Вісла. В рамках упамятнінь одбудут ся премєры фільму Аж і слезы не старчыли. Про детальний проґрам будеме іфнормувати неодолга, але уж тепер заявляме, же перша з премєр одбуде 28. квітня/апріля т.р. на Лемковині, в Рускій Бурсі в Ґорлицях. О ден (29.04) фільм буде вказаний в Кракові в Collegium Maius Ягайлоньского Університету, а в неділю (30.04) проєкция пройде на чужыні, в ліґницкым Театрі ім. Моджеєвской. 

ShareTweet

Повязаны дописы

В Римі проходить Юбілей восточных католицькых церьквей

13. 5. 2025

Справа підручників для меншын

12. 5. 2025
Польковиці 103,8 МHz
Ґорлиці 106,6 MHz

Łemkowie są…

  • Ruska Bursa / Руска Бурса
  • Nadawca / Про наше радийо
  • Cyfrowa Biblioteka RB / Діґітальна біблiотека РБ
  • Знимкы
  • Контакт
lem.fm - Радийо Руской Бурсы
Радийо Руской Бурсы
Руска Бурса

Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Публикация выражат лем погляды автора/авторів і не може быти принимана як офіцияльне становиско Міністра Внутрішніх Справ і Адміністрациі.
Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
© Copyright lem.fm, 2025. Вшыткы права застережены.

No Result
View All Result
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
Manage Consent
To provide the best experiences, we use technologies like cookies to store and/or access device information. Consenting to these technologies will allow us to process data such as browsing behavior or unique IDs on this site. Not consenting or withdrawing consent, may adversely affect certain features and functions.
Functional Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Manage options Manage services Manage {vendor_count} vendors Read more about these purposes
View preferences
{title} {title} {title}