lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні

Кошык єст порожній.

No Result
View All Result
lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні

Кошык єст порожній.

No Result
View All Result
lem.fm - Радийо Руской Бурсы
No Result
View All Result

Bogdan Gambal (1965-2020). Łemkowski intelektualista, wizjoner, polityk.

Павльо Малецкій Павльо Малецкій
8. 7. 2020
» Інчы, Вісти

Bogdan Gambal był człowiekiem wielkiego formatu. Był nad wyraz wrażliwy i empatyczny, miał ogromne wyczucie i takt. Był bezgranicznie zakochany w Łemkowynie, w jej języku, kulturze, historii i tradycjach. Poświęcił jej wszystkie swoje talenty, energię i serce. Był także koneserem i znawcą kultury i sztuki wysokiej.

Był animatorem ścisłej współpracy pomiędzy Rusinami żyjącymi w różnych krajach. Został doceniony przez Rusinów Słowacji Orderem Adolfa Dobrzeńskiego (Dobriańskiego) w lutym bieżącego, 2020 roku. Był honorowym członkiem Towarzystwa im. Aleksandra Duchnowicza w Preszowie.

Wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Rusa Bursa w Gorlicach i redaktor naczelny LEM.fm zmarł późnym wieczorem 2 lipca 2020 r., po krótkiej, ciężkiej i rzadko spotykanej chorobie neurologicznej, której etiologia w jego przypadku nie została do końca zdiagnozowana. Ponad 3-miesięczna walka z chorobą w wyjątkowych warunkach epidemii nie przyniosła pozytywnego rezultatu, pomimo zaangażowania lekarzy, rodziny, bliskich, przyjaciół.

Łemkowska młodość
Bogdan Gambal urodził się 26 lutego 1965 r. na zachodzie Polski w miejscowości Polkowice na Dolnym Śląsku. Jego rodzice pochodzili z miejscowości Oderne i Czarna na Łemkowynie. Choć wychował się na „Czużynie” (łem. obczyzna) i tam skończył szkoły, to od zawsze ciągnęło go w góry. W 1985 r., po skończeniu Technikum Mechanicznego w Legnicy, udał się do Krakowa, żeby studiować wychowanie techniczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP). Zamieszkał w akademiku na miasteczku studenckim. Od razu zaangażował się w życie społeczności, która spotykała się przy parafii grekokatolickiej i w siedzibie UTSK (Ukraińskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne) przy ulicy Dietla 19. Zarysowywała się wtedy silna łemkowska grupa, a Bogdana zaczęto nazywać „Młody” (bo pojawił się w środowisku młody Łemko). Jak wspominają go rówieśnicy, dobrze mówił po łemkowsku i potrafił budować życie towarzyskie, w ramach którego organizowane były m.in. wyjazdy na Łemkowynę. Rok później, w 1986 r. porzucił studia w WSP i zaczął studiować etnografię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Oprócz niego na roku było jeszcze dwóch Łemków i od 1987 r. zaczęli jeździć na obozy naukowe na Łemkowynę. Wtedy też zaangażował się w dwa projekty łemkowskie (słowno-muzyczny spektakl o wysiedleniu oraz opracowanie polsko-łemkowskiego słownika finansowanego ze środków KBN (Komitetu Badań Naukowych)). Obydwa projekty prowadziła dr hab. Helena Duć-Fajfer, która w tamtym czasie ściśle z nim współpracowała i ideowo na niego wpływała. W 1988 r. grupa studentów, a wśród nich i Bogdan Gambal, wzięła udział w organizacyjnym komitecie i zebraniu w Bielance, przygotowującym VI Łemkowską Watrę w Bartnem. Już wtedy podejmowane były próby przejęcia organizacji tej uroczystości przez działaczy związanych z UTSK. To spotkane pozwoliło utrzymać Watrę w łemkowskich rękach jeszcze kilka lat. Wydarzenia związane z kolejnymi Watrami i ostatecznie przejęciem Watry przez Ukraińców łemkowskiego pochodzenia miały znaczący wpływ na poglądy i działania Bogdana Gambala i determinowały jego późniejszą aktywność i zaangażowanie polityczne. W czasopiśmie «Hołos Watry» z 1988 r. pojawiła się jego pierwsza łemkowska publikacja w formie dwóch wierszy. Wziął również udział zebraniu założycielskim Stowarzyszenia Łemków. W 1991 r. podjął studia doktoranckie na etnografii UJ. Pod naukową opieką prof. Anny Zambrzyckiej zajmował się tematem świąt i świętowania na Łemkowynie. Studia przerwał i nie wiadomo, czy przyczyną była śmierć promotorki w 1993 r., czy konieczność podjęcia pracy zarobkowej. W kolejnych latach poszukiwał też archiwalnych dokumentów, interesował się m.in. sprawą martyrologii Łemków w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie.

Ruska Bursa
Jedną z najbardziej zajmujących go spraw była kwestia Ruskiej Bursy. Wiele razy spotykał się z bursakiem Piotrem Fecicą z Krakowa. Uzyskał od niego duże cennych wiadomości. Odnalazł również przedwojenny statut Stowarzyszenia i wspomnienia ostatniego przewodniczącego Ruskiej Bursy, Romana Maksymowicza. W czerwcu 1991 r. zainicjował spotkanie, na którym powołano do życia Stowarzyszenie „Ruska Bursa” w Gorlicach. Był pomysłodawcą idei reaktywowania Stowarzyszenia z jego oryginalnym statutem. W latach 1993-1995, 2001-2015 i 2019-2020 sprawował funkcję przewodniczącego tej organizacji. Razem z dr hab. H. Duć-fajfer koordynował proces odzyskiwania budynku i działki dawnej Ruskiej Bursy. W staraniach tych otrzymał wsparcie i pełnomocnictwo innych łemkowskich organizacji i działaczy, takich jak Jarosław Trochanowski czy Paweł Stefanowski. Proces odzyskiwania Bursy trwał 19 lat i zaangażowani w niego byli prawnicy i urzędnicy centralnego szczebla. Podpisanie aktu notarialnego własności Ruskiej Bursy przez Bogdana Gambala jako ówczesnego przewodniczącego Stowarzyszenia „Ruska Bursa” miało miejsce 9 września 2009 roku w Gorlicach.
Jednocześnie od 2006 roku Bogdan Gambal koordynował wszelkie działania organizacji, a przede wszystkim remont generalny budynku, który latami pozostawał mocno zaniedbany. Razem z Ireną Kwoką, aktywną działaczką Ruskiej Bursy, przeszli trudną formalną drogę związaną z projektami, pozwoleniami i wreszcie – finansowaniem tej inwestycji. Od początku istnienia systemu grantowego redagował i koordynował liczne wnioski na zadania, których celem był rozwój i ochrona łemkowskiej kultury i tożsamości, m.in. biblioteka, ośrodek kultury, działalność wydawnicza i wiele innych.

Radio Lem.fm
W 2010 r. Bogdan Gambal wyszedł z inicjatywą stworzenia łemkowskiego internetowego radio, które dziś znamy pod nazwą LEM.fm. Działanie to otworzyło nowy rozdział i jakość dla łemkowskiej publicystyki i dziennikarstwa. Od 2011 r. formuje się grupa, która codziennie produkuje, rejestruje, rewitalizuje i tworzy łemkowskie treści. Oprócz radia intensywnie rozwinął się również internetowy portal, wydawnictwo muzyczne i wiele innych pojedynczych akcji. Bogdan był redaktorem naczelnym radia w latach 2011-2012 i ponownie od 2015 aż do śmierci.

Redaktor i dziennikarz
Równolegle z obowiązkami związanymi z organizacją, Bogdan Gambal zajmował się działalnością publicystyczną. Od początku istnienia naukowego czasopisma „Rocznik Ruskiej Bursy” regularnie pisał teksty naukowe i redagował rozdział “Dokumenty”. Publikował także w dwumiesięczniku „Besida”, a później w dwutygodniku „NNInfoRusyn” i „Hołos Rusyna”. W radiu LEM.fm redagował awangardowe programy, m.in. Hrawce, Tyżden dozadu, Raz Dwa Try, Propaganda, przeprowadził setki wywiadów, relacji i transmisji. Był również gospodarzem codziennego programy prowadzonego na żywo Frysztyk.

Instytut Łemkowski
Oprócz wielu innych strategicznych i wizjonerskich pomysłów, idée fixe Bogdana Gambala było powołanie do życia profesjonalnej Łemkowskiej Instytucji Kultury. Po stworzeniu podkomisji działającej przy Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych był tam delegowany ówczesną przedstawicielką środowiska łemkowskiego, dr hab. H. Duć-Fajfer, i mocno angażował się w jej działalność. Przedstawił m.in. dopracowany projekt instytutu, w którym dominowały aspekty naukowe, wydawnicze i edukacyjne. Do szerokich konsultacji w tej sprawie zaprosił wszystkie łemkowskie organizacje, a inspirował się wyłącznie perspektywą ogónołemkowskiego dobra. W 2010 r. złożył wniosek do właściwego ministerstwa o powołanie takiej jednostki. Niestety, do dziś wniosku nie rozpatrzono, do czego przyczynili się w dużej mierze konkurencyjni łemkowscy i ukraińscy działacze, brak jedności w środowisku oraz niesprzyjająca atmosfera polityczna.

ShareTweet

Повязаны дописы

Штефан Телеп (1957-2021) посмертно оціненый нагородом ім. Никыфора

8. 8. 2022

Мукачівска єпархія буде мати нового блаженого Петра Павла Ороса

5. 8. 2022

Коментарі

Польковиці 103,8 МHz
Ґорлиці 106,6 MHz

Найбарже популярне

На ватрі в Михалові збадают DNA Лемків

Іван Медєші: Не хочу робити револуцію у моїй улічці в Керестурі

Кенґуры в Керестурі

Мукачівска єпархія буде мати нового блаженого Петра Павла Ороса

Кандідовати на посаду пряшівского жупана буде і Русин з Меджілаборець Михал Калиняк

Штефан Телеп (1957-2021) посмертно оціненый нагородом ім. Никыфора

  • Ruska Bursa / Руска Бурса
  • Про наше радийо
  • Діґітальна біблiотека РБ
  • Знимкы
  • Контакт
lem.fm - Радийо Руской Бурсы
Радийо Руской Бурсы
Руска Бурса

Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Публикация выражат лем погляды автора/авторів і не може быти принимана як офіцияльне становиско Міністра Внутрішніх Справ і Адміністрациі.
Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
© Copyright lem.fm, 2022. Вшыткы права застережены.

No Result
View All Result
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні