Є май 2015-го року. Україньскый портал РБК – Україна інформує, же ґрупа людьскоправных актівістів моніторовала права народностных меншын, котры жыють в Закарпатьскій области Україны. Актівісты нелем обявили, же Русины існують. Русины, за думками той „поларной“ експедіції, кідьже путь актівістів тырвала на Підкарпатя 24 років, на основі своїх очівидных етнічных особливостей мають быти вызнаны як окрема народностна меншына на уровни цілой державы.
Актівісты своє обявліня втогды мали в плані повісти Києву, Орґанізації про беспеку і співпрацу в Европі (ОБСЕ), Орґанізації зъєдиненых народів, Европарламенту. Крітіковав єм втогды, де были скоріше. Навеце, внутрішньо єм быв скептічный, ці їх обявліня зробить дашто з Києвом або з будьяков міджінароднов орґанізаційов, ці Европарламентом. По році, што ся нич не діяло єм собі повів, же скепса была на місці. Київ таке обявліня предці не хоче видіти, кібы хотів, не потребує на то ани нашых поларных бадателів, а западный світ зо своїма міджінародныма орґанізаціями є так само довгы рокы сліпый односно темы порушованя основных прав Русинів на Україні.
Януар 2017-го року. Україньскый інтернетовый портал „Новини Закарпаття“ приносить інформацію, же на Підкарпатя мають в близкім часі прийти представителі ОБСЕ. Прийти, жебы досліджати проблем вызнаня Русинів на Україні. На першый погляд бы собі чоловік міг подумати, же предці лем тота скепса не была на місці. Же то є може даяк повязано і теперь приходять резултаты. Но не треба ани брати окулярі, жебы чоловік за тыма пару буквами видів, же на оптімізм істо не пришов час.
Кідь собі чоловік розмінить тот куртый текст публікованый на порталі „Новини Закарпаття“, не може не спотерігати, же за неофіціалныма інформаціями, котрыма має діспоновати портал, Европа має быти знепокоєна тым, же русиньска тема може дестабілізовати сітуацію на европскій граніці. Протлумачено і підкреслено: Европу і ОБСЕ не знепокоює на першім місці, же на Україні вже 26-тый рік єдна народностна меншына не має жадны свої права, але то, же бы ся могла дестабілізовати граніця Европской унії. О даякых досліджінях людьскоправной ґрупы із перед майже двох років ани слово.
Кідь собі усвідомиме што то властно значіть, выходять нам з того два сценарі. Злый а іщі гіршый.
Тым злым бы было, же „Новини Закарпаття“ продовжують у брехливых статях, котрыма хотять україньскы медії выкликати обще чутя у людей, же Русины суть сепаратісты. Зато не менує автор статі жрідла своїх інформацій о тім, же бы хтось із ОБСЕ мав прийти на „контролю“, но єдночасно пише о дестабілізації граніці. Лемже, до того злого сценаря мі не цалком пасує то, же в статі ся припоминать, же Русины суть в іншых державах світа вызнаны, же Орґанізація зъєдиненых народів рекомандовала Русинів вызнати і Україні, і же вопросы народностных меншын суть в Европі пріорітныма. Зістав нам іщі гіршый сценарь.
Гіршый сценарь є тот, же даякы міджінародны орґанізації, Европа, не суть рокы лем сліпыма і глухыма односно проблемів Русинів на Україні, але же теперь і увірили брехливій пропаґанді Києва, же Русины суть сепаратістами і треба іти контрольовати, ці є сітуація в порядку, ці ся Русины на Підкарпатю не выторгли з ланцку і ці не є жадна небеспека односно европской граніці з Українов.
Покля досправды хоче хтось із ОБСЕ прийти рішыти вопрос Русинів лем зато, же ся боїть Европа о свою граніцю, а не зато, же їй залежыть на правах народа, котрый по тых правах кличе уж веце як четверть столітя, потім є то барз смутне. В тім самім часі, як будуть представителі ОБСЕ таке штось контрольовати міджі Русинами, буде і далше дестабілізовати граніцю Европы підплачаня і контрабанд.
Гей, тоты, што за тверды валуты підшмарены в паспортах зохабляють переходити контрабанд через україньску граніцю до Европской унії, тоты суть дестабілізаторами граніці, а не лем граніці, а і европской економікы. Не Русины. Тоты, котры денно возять тоны дрыв із Підкарпатя мімо Україну, котры ничать природне богатство Підкарпатя, причім з того область не має абсолутно нич, суть дестабілізаторами области. Не Русины.
Европска унія має унікатну принагоду схосновати час, коли Україна хоче быти Европов, і дати в припаді підписованя далшых стратеґічных документів Києву условії, котры ся будуть дотуляти і вызнаня прав Русинів. Такы принагоды ся векшынов в історії барз не повторяють. Покля то теперь Европа не схоснує, дестабілізує сама свої вартости односно людьскых прав (нажаль не першыраз), ку котрым ся так голосить і Київ буде знати, же аж так на тім і так не залежыть.
Жрідло фотоґрафії: Wikipedia.
(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm.)
ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА