lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
No Result
View All Result

Кошык єст порожній.

lem.fm - Радийо Руской Бурсы
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
No Result
View All Result

Кошык єст порожній.

lem.fm - Радийо Руской Бурсы
No Result
View All Result

До поспіваня, заграня, а тіж – до почытаня і пообзераня. Лемківскій співник

Наталия Малецка-Новак Наталия Малецка-Новак
13. 5. 2024
» Рецензиі

«Лемківскы співанкы зо Святковы Великой. Співник» то збірка веце як 250 співанок зобраных і записаных Болеславом (Васильом) Баволяком, а печатаных Выдавництвом Жызновскій. То уж третя публикация од Жызновского про Святкову.

https://www.lem.fm/wp-content/uploads/2024/05/231-perehlad-tyznia-spiwnyk.mp3

Болеслав Баволяк то сын, Василь Баволяк то отец, а Михал і Фаустин – дідо і прадідо. Ци всічетверо співали пісні, што нашли ся в збірнику? Быти може, бо прецін співанка то як повітря, котрым дыхали Лемкы.  «Лемкы зо Святковы то были люде, што любили музику і спів, котрый товаришыл ім фурт, без конкретной нагоды, при каждым штоденным занятю: в хыжы, в обыйстю, в ґаздівці, в поли, на паствиску» – подає Болеслав Баволяк во вступным одавторскым слові в публикациі «Лемківскы співанкы зо Святковы Великой. Співник», котра тілько што явила ся на выдавничым рынку.

Співаня при роботі, вчас жнив, сінокосів, выкопків, при пасіню худобы, на вечірках, весілях, хрестинах і вкінци – в свята і в неділі в церкви то примета, сміло мож речы – загальнолемківска, але то як раз Святкова дождала ся свого співника. Не абы-якого.

Пісні як дзеркало жытя Лемка

«Лемківскы співанкы зо Святковы Великой. Співник» то книга цікавого, не так часто стрічаного, квадратового формату, в твердій окладинці і груба на 670 стран! Веце як 250 співанок поґрупуваных є в девят темовых части, котрых наголовкы становлят фраґменты співанок, напр. «Як я сой подумам о своім селечку», «Помінял бы-м дива світа за зелен ялиці», «Чом я тебе полюбила» ци «Дати старій бабі граблі». Загалом сут то народны співанкы (з вынятками) о любови – тій добрій або тій незреализуваній, тяжкій, так як і о тяжкым ци нещестилвым жытю жен, о родинным жытю, але і о кавалерскых часах. Сут пісні рекрутскы і жолнірскы, пісні близко натуры, тужливы за своім, рідным, за Карпатами, жартобливы і гумористичны.

Презентация каждой пісні є богата. Маме бо нотовый запис (то велика вартіст публикациі, не є то такє очывидне, што в каждым співнику го найдеме), запис слів – в кірилици (з упорядкуваном орфоґрафійом), в латиньскій транскрипциі і в тлумачыню на польскій язык. Але, што барз інтересуюче – тлумачыня є поетизуване. Не єст то переклад, жебы оддати єден до єден значыня змісту, але такє тлумачыня, котре мож співати згідні з ориґінальном мелодийом і ритмом, а при захованю языковой і стилистичной специфікы. За філолоґічный переклад одповідат Томаш Квока, редактор книжкы, а за злирізуваня пісен – Боґуслав Вайзер.

Кажда част співанок розділена є односячом ся до темы ґрафіком, сут то малярско-фотоґрафічны коляжы авторства Кжыштофа Радошека, він є тіж автором окладкы і ґрафічного проєкту цілой книжкы.

Найдеме тіж в співнику іщы єдно малярскє однесіня – сут то репродикцуі образів Штефана Телепа, маларя зо Ждыні, представника чыстой штукы. Образы акуратні кореспондуют з фольклором пісен.

За редакцию тому, тлумачыня на польскій язык, фонетичны транскрипциі та транскрипцию з рукописів одповідат Томаш Квока, якій з Баволяком і Жызновскым спілпрацувал уж скорше – як редактор попередньой книжкы того автора – «Лемківскы приповідкы і приказкы зо Святковы Великой і околиц».

«Головне ядро гевсой збіркы творят лемківскы і украіньскы пісні і співанкы. Зато же в вельох примірах тажко єднозначно вказати джерело даного твору і мож лем одгадати языковый напрям, з котрого співанка трафила до нотатника Болеслава Баволяка, вєдно з цілым редакцийным ансамбльом рішыли сме ся на дост субєктивный поділ. Проведена клясифікация на лемківскы і украіньскы пісні влинула на спосіб іх запису. Хоц язык вельох співанок єст мішаный – в украіньскых творах є вельо лемкізмів, а лемківскы остали языково зукраінізуваны – то рішыли сме кажду з них закваліфікувати або як лемківску (і записувати згідні з принципами лемківского языка), або як украіньску (і хоснувати запис украіньского языка» – пише в редакцийным слові Томаш Квока.

Шкода єднак, же рішено помістити украіньскы пісні, і то не так мало – тых означеных як відомы украіньскы єст аж 55, медже нима і пісні до слів вершів украіньскых поетів, коли вштыкы інчы поміщены в публикациі то народны співанкы, часом з дописком од кого дана пісня была записана. Речене означыня (звіздка при наголовку) є лем в азбучным списку пісен, в польскоязычным змісті означынь што до украіньскых пісен нияк неє. Брак означыня во властивій части співника може міцно дезорєнтувати, кєд же наголовок публикациі є ясный – «Лемківскы співанкы…».

Весіля, пословиці і співанкы

Співник богатый в народны творы лемківского фольклору то уж пята книжка о Лемках і Лемковині од Выдавницвта Жызновскій, а третя кєд іде о самого Баволяка. По богато описаным обряді весіля (книжка «Лемківскє весіля в Святковій Великій», 2019 рік), по книжці з тисячами (!) пословиц зобраных в книжці «Лемківскы приповідкы і приказкы зо Святковы Великой і околиц» (2021 рік), Болеслав Баволяк передає нам дальшу спадковину по своім вітци – Василю.

«В меджевоєнным періоді Святкова мала свою капелю, в котрій на трубці грал мій отец, Василь Баволяк. В єй склад входили іщы: Іван Вахвак зо Свіржовы – першы гушлі, Андрий Волк – секунд, значыт другы гушлі, Антоний Грацонь зо Святковы – клярнет, Василь Вербиньскій зо Свіржовы – контрабас. По 1947 році отец грывал з польскыма капелями – аж до кінця шістдесятых років, коли основал свою капелю, котра грала в околици (там, де были векшы скуписка Лемків) лемківскій репертуар. Выступували медже інчыма в Полянах, Крампній, Грабі, Ждыни, Маластові, Бортным. Капеля не мала специяльной назвы, а серед Лемків бесідували просто: капеля Баволяків» – споминат Болеслав Баволяк.

Як подає дале – векшіст співанок записал зо слуху, а част з зошытів з творами од тата. «Од него тіж вчыл єм ся приспівок, тот зас навчыл ся некотрых пісен од мого діда Михала Баволяка (рік вроджыня 1869) і прадіда – Фаустина Баволяка. Зато пару записаных гев пісен має веце як 200 років».

Треба мати

«Музика і спів становлят о достоменности Лемків, інтеґруют іх в ґеоґрафічным і каждым інчым розсіяню, не дозваляют ім забыти, кым сут і одкале походят. Коли цілый іх могучый музичный переказ дыхат тым самым, што тот гев запрезентуваный, то значыт же лучат іх сентиментальніст, чутливіст, щестя; же дале жыво і учутьово контактуют ся з еденністю, што якоси зближат іх до раю на земли, денебудт акурат жыют» – пише во вступі выдавця, Вєслав Жызновскій.

Тота публикация вартат свойой ціны. Записана є в ней част нашой нематерияльной спадковины, котра уж не втече, не стратит ся – набрала материяльного выміру в формі крас выдавництва. Треба го мати.


Книжку «Лемківскы співанкы зо Святковы Великой. Співник» можете придбати і в нашым склепику за тым мотузком.

ShareTweet

Повязаны дописы

Лемківскы бізнесмены

28. 8. 2024

Творы Духновіча в унікатній верзії із дотеперь непублiкованым стихом

18. 6. 2024
Польковиці 103,8 МHz
Ґорлиці 106,6 MHz

Łemkowie są…

Спомож нас / Wesprzyj nas

Наш порталь можете чытати чысто дармо, але кєд маш охоту - можеш нас спомочы. Буде нам барз мило!

Жебы спомочы нас даком вплатом, без ниякых зобовязань, втисний притиск або зоскануй код QR.

Nasz portal jest darmowy, nie mamy (i nie chcemy) na nim reklam. Jeżeli masz ochotę - możesz wesprzeć naszą codzienną pracę.

Aby wspomóc nas jednorazową wpłatą, bez żadnych zobowiązań, kliknij przycisk lub zeskanuj kod QR.

  • Ruska Bursa / Руска Бурса
  • Nadawca / Про наше радийо
  • Cyfrowa Biblioteka RB / Діґітальна біблiотека РБ
  • Знимкы
  • Контакт
lem.fm - Радийо Руской Бурсы
Радийо Руской Бурсы
Руска Бурса

Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Публикация выражат лем погляды автора/авторів і не може быти принимана як офіцияльне становиско Міністра Внутрішніх Справ і Адміністрациі.
Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
© Copyright lem.fm, 2025. Вшыткы права застережены.

No Result
View All Result
  • Радийо
    • Заповіди проґрамів
    • Порядок высыланя
    • Cлухай нас
    • Подкаст
  • Новины
    • Вісти
    • Культура
    • Подіі
    • Фафриндя і сконфіскуване
    • Інчы
    • Сумар дня
  • Погляды
    • Коментарі
    • Рецензиі
    • Бесіды
    • З істориі
    • З архівной пресы
    • З природы
  • Архів / Archive
    • Tur Tondos
    • Bocheński
  • Склеп / Shop
    • Книжкы
    • Платні
    • Інче
Manage Consent
To provide the best experiences, we use technologies like cookies to store and/or access device information. Consenting to these technologies will allow us to process data such as browsing behavior or unique IDs on this site. Not consenting or withdrawing consent, may adversely affect certain features and functions.
Functional Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Manage options Manage services Manage {vendor_count} vendors Read more about these purposes
View preferences
{title} {title} {title}