Дранка по дранці…

Раз

В марци 2013 р. рада експертів журналистичного рейтінґу – Лідер Рока – рішыла нагородити найліпшых в 12 катеґориях. Рада експертів, котра мала і в признаваню нагорід дати доказ журанлистичной незалежности, сопоставлена была з 17 украіньскых журналистів – представителів ріжных медий, котрых редакциі находят ся на Підкарпатскій Руси. І так, медже інчыма, за культурно-освітову діяльніст доцінили они музычну ґрупу «Рокаш», а політиком рока был выбраний предсідатель закарпатской державной адміністрациі – Александер Ледида з Партиі Реґіонів. Два місяці потім мал єм гонір познати особисто того політика рока, коли на граничным переході Ужгород – Вышнє Німецкє проходил, при участи інчых украіньскых і словацкых політиків, тзв. – Ден Добросусідства. З той нагоды границю заперли на амин, розставили сцену і ярмачны крамы. Грали, співали, іли і пили без участи посторонных громадян з каждого боку границі. 11. мая 2013 рока, рівно о 10.00 год. (за кыівскым часом), ґубернатор Закарпатя – Александер Ледида, предсідатель Пряшівского Самсправного Краю – Петер Худік, і предсідатель Кошыцкого Самосправного Краю – Зденек Требуля, проголосили світу потребу розвивати економічну спілпрацу і підписали надзвычайний документ – гармоноґрам спільных словацко-украіньскых подій. Довершыли тот акт, іронічно, на запертій граници на выміну товарів і на економічну спілпрацу. Уж од пілночы аж до год. 22.00 перехід в обох дирекциях был запертий.

Два

Конверґенция держав давного совітского бльоку під оглядом розвитку економікы і інфраструктуры, принятя европейскых правных розвязань і процедур рішаня (цілю діганяня і зрівнаня стандардів) і приспішыня розвитку – не ішли легко. В тых державах, по 1989 р. дало ся видіти роздільны проблемы і ріжницюваны рівні народового богатства. З часом статистичны уряды подавали чысла, якы засвідчали про більшы, або меньшы успіхы в реформуваню. Хоц по комунізмі народове богатство Мадяр было найвысше з трансформуючых ся держав, то за 2014 рік єст оно дакус низше од польского. Економікы Польщы і Украіны, хоц мали єднакій старт, подібны условя розвитку і первістний рівен богатства (хоц в тым припадку ліпше было бы написати – рівен біды), то до 2012 р. дистанс медже польскым а украіньскым економічным проґресом і выпрацуваным доробком дале ся побільшат. Даны з 2012 р. подают, што украіньскє богатство, перерахувае на єдного громадянина, то третя част польского і од того часу систематично маліє. Статистикы не подают єднак правдивого рівня біды пересічных громадян. Шак, рахунок завыжают маєткы придбаны найчысленнійшом во світі ґрупом украіньскых оліґархів.

Выбраний Украінцями модель економічного і соспільного розвитку доказал остаточной «успішности». І не прібуйме ся чарувати, же і в інчых позаекономічных просторах іде ім ліпше. Напримір, в дотримуваню громадскых свобід, плюрализмі медий, ци шануваню і розвязуваню проблемів нацийональных меншых. Ждийме кусцьок. Роками впераны в бріх украіньскому соспільству неправды вылізут на верх в ріжным часі: єдна по другій, як маґікови кролі з капелюха. А підниманы украіньском державом і чыновниками, апаратом тиску, тым прямым (силовиками, адміністрацийом і судами) і апаратом символичного тиску, т.є. школами, університетами, культурныма установами, медиями і інчыма напомічныма – антирусиньскы діяня будут онедолга шыроко знаны во світі. Заліплены очы, поражены нацийонализмом погляды не поможут державі, тот орґанізм хворіє. Подаваны статистикы, як термометр, выказуют лем горячку, не поставлят діаґнозу, нич не вылікуют. На тоту тяжку хвороту пудер-засыпка не поможе. Ґанґрену побороти мож ампутацийом, на сифіліс найліпший антибіотик.

Камарат, лектор італияньского і росийского языків, оповіл мі, што в половині девятдесятых років был одпоручений як тлумач до бізнесовых неґоцияций медже італияньском корпорацийом – потентатом на рынку страв, а ближе неокрисленом ґрупом, репрезентуючом новий украіньскій бізнесовий світ. Єднаня зосереджало ся на розвитку гандлю кавяром і заспокоіню европейскых потреб в тым просторі. Італияньскых купців інтересували вшыткы деталі спілпрацы. Франко, локо, порто, гіґієна, цертифікат, зарука, терміны, фактуры і структуры. Украіньскій бізнес мал зато на продай єдну бочку полну ікры незнаного походжыня. Был годен перетранспортувати єй, конечні в ночы, на беріг граничной рікы Буг. Дале, на закерзоньску сторону, хотіли єй попыхати долшыма остырвами і дранками. А там – най си Італиянці єй вхоплят і покатуляют дале до себе. Лем за товар мают заплатити згоры.

Тлумача стрітила нелегка робота. Мусіл даяк пояснити европейскым менеджерам, же довєдна з том єдном бочком кавяру незнаного походжыня приде ґу ним інча культура маркетінґу, реклямы, розрахувань і, загалом, цілий соспільно-економічний украіньскій стиль спілпрацы і розвитку торгів.

Был єм і я, в марци 2004 р., на єднанях в Італиі з фірмом, котра робила будовляны машыны. В неґоцияциях і в контактах помогла інформация: шефы обох фірм – купуючий, як і продаючий – были любителями полюваня. Получыло нас іщы єдно: знана народна співанка полювачів. Лем же в щырій бесіді, при вечері, мій інтерлокутор пояснил – покля ваша фірма не єст з Европейского Союза, не мож вас брати серіо як бізнесовых партнерів. Я до нього, же скоро будеме в ЕС, уж в маю, о два місяці. Так – повіл – прийд товды. Буде ся нам гідні ліпше неґоцияциі вело.

Даремно і днес поясняти Украінцям, же то они мали бы змінити стандарды, право, культуру і політику. То ім треба конверґенциі, а не другым кругам іх державы. То они мусят ся по европейскы справувати в однесіню до Русинів, а не уряды европейскых держав і Сербской Республикы. А тамты фурт мі пишут і поясняют, што світ не розуміє іх реалий. Як бы европейскє зрозумліня для украіньского систему безпорядку, корупциі і браку демокрациі мало дати ім полеготу в дотримуваню основных правил цивілізуваного світа.

Три

Ден Добросусідства мал быти для членів Світовой Рады Русинів нагодом до стрічы з політиком рока – Александром Ледидом. Што хотіли з ним доєднати медже єдным а другым погариком і ґуляшом? Ци, як раз, товды была єдина нагода, жебы без свідків Русины могли заманіфестувати свою присутніст і в пряшівскым краю, і Підкарпатю? Думам, же не был то ани добрий час, ани місце робити торгы з Ледидом. Шак, він был лем назначеным Кыйовом урядником од пильнуваня застаного порядку і сторожуваня інтересів централі. Никотрий ґуберантор, назначений Кыйовом, не має Русинам до запропонуваня нич інче як Кыів. Світова Рада Русинів не зробит з такыма ниякого ґешефту. Кажда власт, назначена Кыйовом, продолжат лем смердячы антирусиньскы пропозициі, передаваны по долгій дранці. Ситуация скоро бы ся змінила, коли бы ґубернатор Підкарпатской Руси был выбераний в повселюдных выборах. Зато Кыів не пропонує жытелям Підкарпатя ниякой децентралізациі і признаня реального самосправуваня, бо то потрясло бы дотеперішнім доґматом про державний унітаризм.

Може дакому прийти до головы думка про прямы рішаня русиньскых вопоросів в Кыйові, без посередника з Ужгорода. Предсідателям Світовой Рады Русинів пришло такє на мысель. Пішли они до Кыйова, лишыли писмо, принял іх урядник найнизшого щабля і всьо. Камарат оцінює што то блуд, же Русины повинны жадати стрічы і неґоцияций на найвысшым можливым рівни. А я думам, же одраз было знатя, што грошы, выданы на екскурсию в Кыів, были вышмарены в болото. Бо там кыівскы стандарды неґоцияций сут незмінены од часів єднаня в справі гандлю кавяром на берегу рікы Буг.

По мойому, най Світова Рада Русинів шпарує грошы на подорож до Брукселі і Штрасбурґа. Лем гын найдут спільний язык і єднакы принципы забезпечаня прав нацийональных меншын серед кандидатів на членів спільноты.  Европейскы стандарды односин урядів і громадян(!) взглядом нацийональных меншын, в тым особливо до русиньской нацийональной меншыны, сут давно знаны. Украінці не заваруют си в неґоцияциях з ЕС ниякых специяльных вынятків. Респектуваня громадскых прав меншын, без огляду на вшытко, то принцип, од котрого Украіны никотра европейска аґенда не звільнит. Противні, задбают о постійне іх перестеріганя за Бугом. То сут приняты в цивілізуваным світі принципы, а своіх безпорядків і дискримінациі в однесіню до меншын, Украінці не выекспортуют уж ниґде. Бо того уж нихто во світі не купит. І ани Москва в тым маркетінґу не поможе, бо сама Русинів вызнала – без озераня ся на Кыів.

Ґрафіка “Нещестливе полюваня на медведі” автроства Теодора Кітелсена, джерело вікіпедия

В проґрамі вызвучалa співанка Діжльолі Чінкветті пн. “Польовник в лісі”.