Німецка меншына завісила спілпрацу з польскым урядом

Німецка меншына заскаржыла розпоряджыня міністра Наукы і Едукациі Пшемыслава Чарнка до Европейской Комісиі. Рахує, же справом займе ся Трибунал Справедливости Европейской Уніі. Завісила тіж свою участ в роботах Спільной Комісиі Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын.

Німецка меншына од парох місяців єст іґнорувана польскым урядом в борбі утримати такы права, якы мают інчы нацийональны меншыны. Зачало ся в грудни/децембрі минулого рока, коли Сойм принял буджетову уставу вєдно з поправком, котра закладала зменшыти о 39,8 млн зл част освітовой загальной субвенциі, прислугуючой з рациі вчыня меншыновых і реґіонального языків в школах.

Німецкы діти будут мати менше годин вчыня свого материньского языка

В пояснінях подали, што тыкат тото орґанізацийных змін во вчыню выключні німецкого языка, як языка нацийональных меншын. В січни/януарі парляментарна векшыня одшмарила векшіст сенатскых поправок і закон вошол в жытя.

Початком лютого/фебурара міністер едукациі Пшемислав Чарнек выдал розпоряджыня, што од 1. вересня/септембра тр. тыжньове чысло годин вчыня німецкого як меншынового языка має быти зменшене з трьох до єдной годины. Другым розпоряджыньом некорыстно змінил спосіб нарахуваня субвенциі за учеників німецкой меншыны.

В віторок 6. марця Союз Німецкых Соспільно-Культуральных Стоваришынь (СНСКС) в Польщы зложыл скаргу до Европейской Комісиі на розпоряджыня міністра Чарнка. Ведучый СНСКС Бернард Ґайда признає, што є то зворотный момент. «Од грудня/децембра безскуточні старали сме ся навязати діалоґ в тій справі з польскым урядом. Высылали сме писма до Маршалка Сойму, міністрів, три писма до премєра. Не стрітили сме ся з нияком сутьовом реакцийом, не достали сме можливости стрічы в тій справі» – подає Бернард Ґайда.

В своім розпоряджыню з 4. лютого/фебурара міністер Чарнек ясно прецизувал, што лем в примірі учеників німецкой меншыны зменшат ся вчыня німецкого языка з 3 до 1 годины на тыжден. «Барже безпосередньо і брутальні не даст ся записати дискримінациі» – констатує Бернард Ґайда.

Дискримінацийны діяня

«Уряд влады змусил нас, жебы сме напрямили своі крокы до Европейской Комісиі глядати шансу привернути конституцийніст і нашы права. Рішыня міністра Чарнка нарушат записы конституциі, а тіж уставу о нацийональных і етнічных меншынах. Як громадяне Евросоюза думаме, што повинны сме глядати підпертя на европейскым щабли. Як громадяне і податникы польской державы стали сме ся громадянами другой катеґориі, не можеме заакцептувати тоту дискримінациі» – додає Ґайда.

Німецку меншыну перед Европейском Комісийом репрезентує Патрик Радзімєрскій з варшавской канцеляриі Дентос, котрый часто pro bono анґажує ся в антидискримінацийны справы. «Уважаме, што справом ограничыня вчыня німецкого языка повинны ся заняти найвысшы европейскы інстанциі. Дискримінация є все зла, особливо товды, коли принимат системову форму од державы, котра повинна хоронити своіх громадян перед дискримінацийом. В тым примірі явно вказала пальцьом, котру ґрупу буде дискримінувала. То діти з німецкой меншыны» – оцінят правник.

Підкрислят, што розпоряджыня міністра Чарнка нарушат м.ін. 2 арт. Трактату о Евросоюзі, котрый бесідує о рівности вшыткых громадян взглядом права. Подля Радзімєрского польскій уряд, ограничаючы вчыня німецкого языка, нарушыл тіж директивы Евросоюза і Карту Основных Прав Евросоюза. «В европейскым праві охорона нацийональных меншын є єдным з основных прав, як право до плеканя языка і традициі предків. Тоты права треба хоронити, бо дозваляют охоронити свою достоменніст» – подає Радзімєрскій.

Комісия без німецкой меншыны

В понедільок, 4. марця 2022 р., посол німецкой меншыны Ришард Ґалля, якій провюл контролю в Міністерстві Едукациі, представил єй результаты. Підкрислил, што Міністер Чарнек перед выданьом розпоряджыня о ограничыню вчыня німецкого языка – згідні з обовязуючыма леґісляцийныма процедурами – мал обовязок сконсультувати го м.ін. зо Спільном Комісийом Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын, чого не зробил. Подля німецкой меншыны – то зато, бо знал, як вельо прав нарушат спомнене розпоряджыня.

На тот момент німецка меншына рішыла завісити свою участ в Спільній Комісиі Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын, в акті незгоды і браку акцептациі на діяня уряду влады.