Вето на чеканя

„І были у Пжемысловім войску Чехы, Мораваны, Слезаци і даякы помічны Німці з Австрії і Бранденбурґа, а Словены з корутаньской землі,“ пише ся в старій чеській повісти Баталіон святого Вацлава, яка бісідує о тім, як подарило ся розбити Мадярів, і кінчіть словами, же „потомкы не забыли, же жыва в них одвага, і же не перестануть войовати за право той землі і за язык отців“.

Но аж такый щастливый конець натеперь не мать історія узнаня слезьского языка як реґіоналного языка в Польщі, в поріваню з леґендов, котра бісідує о діях з року 1216,  але платить, же Слезаци не забыли войовати за язык отців.

Якбач не є од вчерашнього дня діскутованішой темы в Польщі як вето презідента Анджея Дуды на закон, котрый мав дати слезьскому языку статус реґіоналного языка. Вшыткы тото вето чекали, подля высловів, котры дали по ветованю до медій, але майже вшыткы суть і так дакус несподіваны, бо предсі лем в куточку не знам чого чекали, же то наконець підпис презідента дістане.

Про чоловіка, котрый на тему позерать споза южной граніці з абсолутно іншыма внутрішньополітічныма проблемами, было інтересным прочітати собі „арґументацію“ презідента Дуды, котру дав ку свому вету.

Найдете там шумный середньоевропскый мікс, котрый ся хоснує наприклад в Чехах так само проти Слезаків і Мораванів у вопросі вызнаня їх як окремой народности, на Словакії наприклад проти прав Мадярів (грозьба автономії), а майже вшыткы арґументы рада хоснує Україна проти вызнаня Русинів.

Анджей Дуда вказав, як може скінчіти наше чеканя, покля на Київ не буде односно нашых прав тиск теперь.

І кедь, треба признати, же польскый презідент іде аж над очекованя. Писати о гібрідных операціях, котры можуть быти повязаны з войнов на Україні, і то іщі все в рамках темы, чом дав вето на слезьскый язык, то уж є высша ліґа, в котрій може серьйозно конкуровати фаховцям на русиньскый вопрос із Києва.

Але тото найважніше днесь не є вето презідента Дуды. Каждый рахує з тым, же то є лем вопрос часу, коли Дуда уж не буде презідентом, а слезьскый язык наконець статус реґіоналного языка дістане. А сполігати ся на то мож вдяка тому, же і кедь польска демокрація має свої хыбы, як кажда демокрація в тім нашім середньоевропскім просторі, предсі лем є то демокрація.

Важніше є, яку лекцію своїм ветом дав Анджей Дуда тым, котры суть того погляду, же Русины днесь не мають тискати на Київ, жебы здобыти свої права, бо є война, а жебы не робити Україні ани проблемы зо вступом до Унії, треба быти тихо, желати їм то, підпорити Україну на пути інтеґрації, а пак, кедь уж буде Україна членом, выбавиме свої права.

Не выбавиме. Вето польского презідента ясно, окрім іншого, вказує на то, же на такы діла, якыма суть народностны або языковы права, треба тискати почас інтеґрачных процесів, не по них. По них ті будькотрый презідент будькотрой країны може перед носом замахати ветом, а уж і то є успіх, бо тото вето значіть, же таке штось перешло парламентом, а уж лем то є велика проблема.

Кебы уж нияк не дішло до схваліня слезьского як реґіоналного языка, Унія з тым нич не зробить. Абсолутно нич.

Но а в припаді Україны собі ани не робме ілузії о штандардах той демокрації, на розділ од Польщі, зато чеканя на „потім“ є листком на влак, што іде впасти.

Анджей Дуда вказав, як може скінчіти наше чеканя, покля на Київ не буде односно нашых прав тиск теперь. З тым розділом, же на Україні то не є лем о зміні єдного презідента, по котрім ся діло докінчіть. Там є то сістемова політіка проти Русинів продумана ґенераціями політіків до посліднього детайлу.

І зато вето польского презідента Анджея Дуды бы мало вшыткым заінтересованым отворити очі, і быти ветом на чеканя односно жаданя нашых прав на Україні.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm.