Nowości w bibliotece Ruskiej Bursy

W ostatnim miesiącu Biblioteka Ruskiej Bursy wzbogaciła się o niepowtarzalne wydawnictwa z zakresu rusinistyki. Będą one dostępne w sierpniu br., gdy już wszystkie egzemplarze zostaną dostarczone do Gorlic. W pierwszej kolejności chciałbym zwrócić uwagę na niezwykle cenny album fotograficzny Tibora Borskyego  pt. Karpatia, w którym znajduje się trzydzieści siedem fotografii cerkwi drewnianych i kościołów, od stuleci wpisanych w pejzaż i życie ludności Preszowszczyzny i kraju koszyckiego. W latach 1965-1967 autor, wówczas student Akademii Filmowej w Pradze, chodził głównie po rusińskich wsiach i fotografował nie tylko architektoniczne pomniki, ale częściej ich rolę w życiu lokalnej ludności, oddając dramaturgię i niepowtarzalną scenografię w czasie religijnych czy rodzinnych uroczystości, codzienną mozolną pracę na wsi oraz zmieniające się pory roku. Książkę opublikowało wydawnictwo Petrus z Bratysławy.

Kolejna publikacja to dodruk książki Utracony świat Podkarpackiej Rusi w fotografiach Rudolfa Hulki zawierającej nostalgiczne fotografie wykonane w czasach istnienia autonomicznej Podkarpackiej Rusi. Autor, Rudolf Hulka, zapisał na szklanych negatywach etniczną mozaikę i społeczne życie ludności Podkarpacia. Czesko-angielska publikacja jest dziełem niewielkim, powstałym ze zbioru liczącego ponad 4400 fotografii, które przez dwadzieścia lat wykonał Rudolf Hulka – urzędnik ministerialny, tłumacz rosyjskiej i ukraińskiej literatury. Jego fotograficzna pasja skoncentrowała się nie tylko na Podkarpaciu – w książce znajdziemy również nieco fotografii wykonanych w innych częściach Europy, a nawet w północnej Afryce. Jego twórczość jest unikalnym materiałem etnograficznym, pozwalającym na studiowanie aktywności, tradycji, rzemiosła i strojów Rusinów. Niewielką, oryginalną część zbiorów tworzą fotografie żydowskiej i cygańskiej grupy etnicznej, która była nieodłączną częścią Podkarpackiej Rusi. (Zmizelý svět Podkarpatské Rusi ve fotografiích Rudolfa Hůlfky (1887-1961), Hana Opleštilová, Lukáš Babka, Praga 2016, wyd. Národní knihovna České republiky — Slovanská knihovna).

Językoznawcza rozprawa Ksenii Tymko Ditka pt. Nazwy roślin i zwierząt w rusińskim języku nie tylko przywołuje ludowe terminy botaniczne i zoologiczne, ale również tłumaczy etymologię, słowotwórstwo, złożenia i derywaty leksykalno-semantyczne obowiązujące w językoznawstwie, rusińskim, ze szczególnym uwzględnieniem nazewnictwa rusińskiego świata zwierząt i roślin. Rozprawę wydał Związek Rusinów Chorwackiej Republiki, Vukovar 2016.

Kolejny tomik poezji Tomislava Mišira pt. Stara se Europa razboljela (Stara Europa się rozchorowała) dostaliśmy od samego autora, za co jesteśmy  bardzo wdzięczni. Autor wierszy, lekarz pediatra, urodził się w Vukovarze nad Dunajem. Od wielu lat tworzy poezję, był także współautorem zbioru etnograficznego w muzeum w Petrovciach, a ponadto jest jednym z liderów Organizacji Rusnak.

Otrzymaliśmy także szereg innych wydawnictw, w tym: płytę z pieśniami grupy Skejuszan, która pochodzi z Chomutova w Czechach: wydawnictwo upamiętniające zabitych i cierpiących Rusinów z Chorwacji w czasie wojny na Bałkanach w latach 1991/1992 oraz atlas historyczny Karpackiej Rusi, podarowany przez prof. Roberta Magocsiego. Omówienie ostatniej z wymienionych publikacji zostanie zaprezentowane już wkrótce na na portalu lem.fm.